CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH! NƠI ĐẦY RẪY NHỮNG CẠM BẪY CHẾT NGƯỜI MÀ NHÀ ĐẦU TƯ NÊN BIẾT.

Thời gian gần đây, trong khi thị trường đang phải trả giá cho một thời kì tăng trưởng nóng năm 2017 đưa mặt bằng giá đang ở vùng rất cao dần về mức giá hợp lý. Thì nhiều nhà đầu tư đang dần chuyển từ chứng khoán cơ sở (CKCS) sang chứng khoán phái sinh (CKPS) mà không hiểu hết bản chất của nó để rồi rất có thể phải sửa cái sai này bằng cái sai khác và rồi sai lại càng sai... Cho nên hôm nay tôi viết những lời này để các nhà đầu tư hiểu rõ bản chất của CKPS để hạn chế trả học phí cho thị trường.

1) Chứng khoán phái sinh có phải là công cụ để phòng vệ rủi ro như nhiều người vẫn nghĩ? Trong kinh doanh, bản chất của việc phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng phái sinh là nhằm chống lại sự biến động giá về các sản phẩm, hàng hóa để đảm bảo được tình hình sản xuất, kinh doanh ổn định cho đôi bên. Ví dụ người trồng cafe ký một hợp đồng phái sinh thỏa thuận với doanh nghiệp sẽ bán X tấn với giá Y triệu sau thời gian T cố định. Như vậy người nông dân sẽ yên tâm về đầu ra và giá cả mà tập trung cho mùa vụ của mình, doanh nghiệp cũng sẽ yên tâm về đầu vào và chi phí nguyên liệu để ổn định trong kinh doanh.

Vậy trong chứng khoán đâu mới thật sự là hợp đồng phòng ngừa rủi ro? Trong hợp đồng phái sinh có nhiều loại hợp đồng khác nhau, có hợp đồng phòng ngừa rủi ro như hợp đồng quyền chọn. Hợp đồng quyền chọn giống như việc bạn mua cổ phiếu HPG giá 40k hôm nay, rồi sau đó bạn kí hợp đồng quyền chọn được bán cho công ty X vào thời điểm 1 năm sau với giá 35k với mức phí 1k/1 quyền chọn. Trong một năm sau nếu cổ phiếu bạn tăng giá bao nhiêu thì bạn được hưởng bấy nhiêu và trả 1k cho phí quyền chọn mà không cần thực hiện quyền chọn bán. Nhưng nếu cổ phiếu bạn giảm xuống 25k đi chẳng hạn thì bạn cũng chỉ lỗ tối đa 6k/cp vì lúc đó mặc dù thị giá là 25k nhưng bạn được quyền bán với giá 35k. Trường hợp này vẫn đảm bảo mức sinh lời cho bạn và vừa đảm bảo rủi ro cho bạn khi giá xuống quá thấp thì mức lỗ của bạn tối đa cũng 6k/cp. Đây mới là bản chất thật sự của việc đảm bảo rủi ro đầu tư bằng hợp đồng chứng khoán phái sinh. Nhưng nó vẫn chưa được phát triển ở Việt Nam.

Vậy bản chất của hợp đồng phái sinh kỳ hạn là nhằm chống lại sự biến động giá để ổn định giá. Thế còn bạn? Bạn đầu tư bạn có mong khoản đầu tư của mình không biến động không? Khi bạn nói rằng bạn dùng CKPS để đề phòng danh mục CKCS giảm thì điều đó cũng đồng nghĩa với việc rằng khi CKCS tăng bạn cũng không được hưởng lợi gì. Vậy bạn đầu tư để làm gì? Sao không gửi tiền ngân hàng đi vừa giữ tiền ổn định mà lại còn có lãi suất nữa... Cho nên cái cách mà các nhà tạo lập, các vị chuyên giá bảo CKPS là dùng để phòng ngừa rủi ro nhưng ẩn chứa bản chất thật sự đằng sau nó như thế nào thì có lẽ các NĐT hãy tự ngẫm nghĩ và đánh giá...

2) VN30 vận động có thật sự minh bạch? Bạn hãy nhìn vào rổ chỉ số VN30 và nếu bạn có một cái nhìn xác đáng thì có không ít cổ phiếu chất lượng kém có tính đầu cơ cao hay các cổ phiếu có tỷ lệ trôi nổi rất thấp dễ bị thao túng. Ngay cả một cổ phiếu ai nhìn vào cũng thấy sự không minh bạch, là hàng tào lao rác thải như ROS cũng góp mặt và tác động vào chỉ số VN30 thì bạn cũng tự hiểu rằng VN30 nó thiếu minh bạch và dễ dàng bị tác động như thế nào. Ngoài ra họ còn có tiềm lực tài chính mạnh, có những công cụ được lập trình mua bán một cách nhanh chóng theo ý muốn của họ và cũng đủ sức hướng truyền thống vào mục đích riêng của họ nhằm đánh lạc hướng tâm lý NĐT. Cho dù bạn là chuyên gia FA hay TA thì nếu không có yếu tố may mắn, chiến lược đầu tư của bạn đi ngược hướng với lối đánh của đội lái mà nằm trong đám đông nhỏ lẻ thì khả năng cao bạn cũng sẽ bị trả giá.

3) CKPS là một âm game: Nó không phải là một zero game như mọi người thường nghĩ mà nó là một âm game. Vì bạn còn phải trả thêm phí, hoa hồng và thuế cho CTCK, môi giới và UBCK. Nếu bạn giao dịch thường xuyên thì cái giá bạn phải trả không hề rẻ chút nào cả. Tôi ví dụ mỗi ngày bạn giao dịch 1 hđ, thì phí và thuế cho 2 chiều mua bán của bạn khoản 25k. Cho trung bình mỗi năm 260 ngày giao dịch đi thì bạn cũng đã mất 6,5tr tiền phí và thuế. Nó gần bằng 50% giá trị tài sản ban đầu của bạn. Một cái giá quá đắt. Đó là chưa kể nhiều người mua bán thường xuyên hơn ngày 2 3 vòng thì tôi nghĩ khả năng tan nát tài khoản của họ là rất cao.

Vậy cho nên CKPS hiện nay không phải là công cụ phòng ngừa rủi ro mà nó thuần về đầu cơ, là nơi tập hợp đầy rẫy những con cáo già với tiềm lực tài chính mạnh đang chờ đón bạn. Hay những khoản thuế và phí sẽ bào mòn dần tài khoản của bạn một cách từ từ nhưng rất nguy hiểm nếu bạn thường xuyên giao dịch. Nơi đây 95% NĐT đang thua lỗ và 5% còn lại tôi không biết rằng NĐT cá nhân được bao nhiêu người? Vì thế nếu bạn không thật sự tinh ranh như một con cáo già hay là một trader chuyên nghiệp thì tôi nghĩ bạn nên hãy cân nhắc thật kĩ lưỡng nếu có ý định tham gia CKPS. Hãy thật thận trọng trước những người tự nhận mình là những trader chuyên nghiệp và chụp hình khoe các giao dịch rất thành công vẽ một màu hồng và kích thích lòng tham của các NĐT. Vì rất có thể đó chỉ là bở nổi của một tẳng băng chìm thôi vi nếu tiền dễ kiếm như vậy thì họ đã giàu cả rồi. Bạn nên biết trong 1 game đầu cơ là kích thích lòng tham của đám đông, nhỏ lẻ mà ai cũng thắng thì tôi e rằng các bạn đang trong thời kì đầu tức đội lái đang cho thắng để kích thích lòng tham của bạn để bạn đổ thêm nhiều tiền vào và nhiều người thấy lợi nhuận cũng sẽ chạy theo. Tin tôi đi cái giá của việc đầu cơ, không nghiêm túc vói khoản tiền của mình khả năng cao bạn sẽ trả giá đắt đấy.

Nếu nếu mất tiền ở CKCS rồi và bạn cũng không phải là trader chuyên nghiệp thì hãy chấp nhận sai lầm đó, nhìn nhận lại bản thân và rút kinh nghiệm để dần dần làm lại. Đừng cố gắng ham gỡ gạc nhanh sự thua lỗ rồi sửa chữa sai lầm này bằng một sai lầm khác. Hãy nghiêm túc với những khoảng tiền tiết kiệm bao năm thàng bằng mô hôi xương máu của bạn. Có một câu nói của một vị huyền thoại và nó như kim chỉ nan trong cuộc đời đầu tư của tôi:
"NẾU BẠN ĐANG Ở TRONG MỘT ĐÁM ĐÔNG, HÃY DỪNG LẠI VÀ SUY NGHĨ THẬT THẬN TRỌNG."