Nhà nước sắp mở Room.

Nhà nước sắp mở Room.

Ngày 11/1/2007, Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Sự kiện này cộng với nhiều sự kiện kinh tế - chính trị lớn khác diễn ra tại Việt Nam trong cùng thời kỳ đã tạo nên sức mạnh cộng hưởng, thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Hàng chục tỷ USD vốn FDI và FPI cùng đổ vào Việt Nam trong năm 2007, góp phần vào việc thay đổi cục diện kinh doanh của nhiều DN, thiết lập vị thế mới cho TTCK và đóng góp không nhỏ vào sự tăng trưởng của nền kinh tế nước nhà.

Năm 2007 sắp đi qua và một cam kết hết sức quan trọng khi Việt Nam gia nhập WTO cần được quan tâm và bàn luận lúc này là cam kết nới rộng tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà ĐTNN trong các DN thuộc ngành dịch vụ tại Việt Nam. Biểu cam kết về dịch vụ của Việt Nam đề cập: nhà ĐTNN được phép mua không quá 30% vốn cổ phần của một DN trong nước và quy định này sẽ được xoá bỏ sau 1 năm, kể từ ngày Việt Nam gia nhập WTO. Thời điểm 11/1/2008 đang cận kề. Vậy chúng ta sẽ ứng xử như thế nào với cam kết nêu trên?

Một loạt câu hỏi về room đã được một số chuyên gia đặt lên bàn cân. Nếu phải xoá bỏ tỷ lệ khống chế mua cổ phần của nhà ĐTNN trong DN ngành dịch vụ thì sẽ xoá như thế nào, xoá bao nhiêu? Các DN ngành sản xuất (do không đề cập trong WTO) thì room cho nhà ĐTNN có điều chỉnh không, điều chỉnh như thế nào? DN vừa hoạt động sản xuất, vừa cung cấp dịch vụ (hầu hết các DN lớn đều thực hiện cả 2 mảng này) thì quy định về room sẽ phân định ra sao? DNNN hoạt động trong ngành dịch vụ khi cổ phần hoá có chịu sự điều chỉnh của cam kết WTO nói trên không?...
Cần một nghiên cứu nghiêm túc về room

Room vốn là một câu chuyện rất nhạy cảm trên TTCK, bởi 2 lần Chính phủ ra quyết định mở room trên TTCK (từ 20% lên 30% và từ 30% lên 49%) là 2 lần TTCK tiếp thêm luồng sức mạnh để bứt phá lên một ngưỡng mới. Trong lúc thị trường suy giảm hiện nay, tâm lý chung của nhiều nhà đầu tư trên sàn là chờ đợi những chính sách mới của Nhà nước để kích thích TTCK, trong đó có chính sách mở room, với hy vọng sẽ được tiếp tục chứng kiến (và hưởng thụ) sự bứt phá ngoạn mục của giá cổ phiếu. Vì vậy, những phát ngôn về room trở nên rất nhạy cảm và dễ gây ra những tác động tâm lý tới thị trường.

Bối cảnh quy định pháp lý về room hiện chưa thống nhất; thị trường dễ phản ứng thái quá với loại thông tin này, đang đặt ra một đòi hỏi lớn với cơ quan quản lý, đó là phải có một sự nghiên cứu nghiêm túc về room. Theo thông tin từ Bộ Tài chính, công việc này hiện được giao cho Cục Tài chính doanh nghiệp. Còn tại UBCK, tỷ lệ sở hữu của nhà ĐTNN trong DN từng là vấn đề được tranh luận để tìm ra một quy định hợp lý cho thị trường cổ phiếu của công ty đại chúng (thị trường đăng ký giao dịch). Tuy nhiên, cũng do các quy định hiện hành có nhiều điểm chưa thống nhất, nên cuối cùng, giải pháp room cho nhà ĐTNN trên thị trường đăng ký giao dịch bằng với room trên thị trường niêm yết (49%, trừ DN ngành ngân hàng) đã được Bộ Tài chính tạm chọn lựa để tạo cơ sở pháp lý cho thị trường này đi vào hoạt động (Quyết định số 3567/QĐ-BTC). Tuy nhiên, TTCK Việt Nam đương nhiên gồm 2 mảng thị trường lớn là thị trường được quản lý và thị trường tự do, nên vấn đề về room cần được giải quyết rốt ráo trên cả 2 thị trường này.

Một lý do nữa buộc các cơ quan liên quan cần để tâm hơn đến việc sớm ban hành một quy định thống nhất về tỷ lệ sở hữu của nhà ĐTNN trong DN Việt Nam là khả năng nhà ĐTNN dựa vào văn bản pháp lý có hiệu lực quốc tế (cam kết tại WTO) để phản ứng với các quy định đang áp dụng tại Việt Nam về vấn đề này.

Tham khảo của ĐTCK đối với một số tổ chức đầu tư lớn đang hoạt động tại Việt Nam cho thấy, họ không quá bức bối với tỷ lệ khống chế đầu tư hiện nay và cho rằng, tại nhiều DN, room cho nhà ĐTNN còn chưa được lấp đầy (chỉ có khoảng 20 DN niêm yết trong số 240 DN niêm yết đầy room). Sức ép mở room từ các tổ chức ĐTNN đang hoạt động tại Việt Nam là không lớn. Tuy nhiên, theo một số luật sư, khả năng nhà ĐTNN phản ứng với sự bất nhất trong quy định về room tại Việt Nam vẫn có thể xảy ra. Tâm lý chung của nhà ĐTNN khi đến Việt Nam là muốn được đầu tư, kinh doanh trong một môi trường minh bạch, bình đẳng và ổn định về pháp lý.

Trong bối cảnh TTCK Việt Nam đã xác lập được vị trí trong nền kinh tế và được coi là một trong những thị trường mới nổi hấp dẫn bậc nhất thế giới, ngoài việc quản lý, điều hành, một nhiệm vụ quan trọng khác là phải duy trì và phát triển hình ảnh TTCK Việt Nam trên trường quốc tế. Có lẽ đã là khá muộn để cơ quan có thẩm quyền bắt tay xây dựng một văn bản mới về room, và vì thế chúng ta không nên muộn thêm nữa, khi chỉ còn hơn 10 ngày nữa là kỷ niệm 1 năm ngày Việt Nam gia nhập WTO.