Ảnh hưởng khi Mỹ áp thuế Việt Nam

Ngày 01/04/2025, Cơ quan điều tra thương mại của Hoa Kỳ sẽ trình lên Tổng Thống Donald Trump văn bản đánh giá các đối tác thương mại về vấn đề bất đối xứng trong giao thương với Mỹ và gây tác động tiêu cực cho thương mại Mỹ. Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ bị nêu tên trong báo cáo này, dẫn tới nguy cơ bị áp Thuế đối ứng.

Trong kịch bản tiêu cực, Việt Nam có thể bị áp mức thuế đối ứng lên đến 11%. Ước tính mức thuế tăng thêm này có thể khiến tăng trưởng GDP Việt Nam giảm 0.7-1.3% so với kịch bản cơ sở.

Chính phủ Việt Nam đã có một số động thái chủ động cân bằng thương mại với Chính quyền Donald Trump nên mặc dù với xác suất thấp hơn nhưng vẫn có khả năng Việt Nam sẽ không bị Mỹ áp thuế đối ứng.

Trong động thái mới nhất Bộ Tài chính đã đề xuất giảm mức thuế tối huệ quốc (MFN) đối với 14 sản phẩm chủ yếu xuất khẩu từ Mỹ.

Ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam:

Khoảng 50% GDP và việc làm của Việt Nam phụ thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp vào xuất khẩu (theo WorldBank), trong đó thị trường Mỹ chiếm 30% tỷ trọng tổng kim ngạch xuất khẩu. Chúng tôi ước tính, trong trường hợp bị Mỹ áp thuế đối ứng, GDP Việt Nam giảm 0.7 - 1.3% so với kịch bản cơ sở (Một báo cáo của Goldman Sachs cho thấy GDP Việt Nam sẽ giảm khoảng 1.5% nếu hàng hoá Việt Nam bị tăng thuế đối ứng khoảng 13%).

Chúng tôi đánh giá 3 kịch bản có thể xảy ra nếu D.Trump đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia bị áp Thuế đối ứng:

- Kịch bản 1 (40%): Việt Nam bị áp Thuế đối ứng không tính đến VAT Mỹ có thể tăng mức thuế bình quân thêm 5.8% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam (theo tính toán ở bảng 1).

- Kịch bản 2 (40%): Việt Nam bị áp Thuế đối ứng có tính đến VAT D.Trump có thể xem xét đến cả những rào cản thương mại khác mà các Quốc gia khác đang áp dụng, điển hình như thuế VAT. Theo cách tiếp cận này, sẽ phải cộng thêm phần chênh lệch giữa thuế VAT mà Việt Nam đang áp dụng (10%) và thuế bán hàng (Sales Tax) trung bình các bang của Mỹ đang áp dụng (5%). Như vậy, mức Thuế đối ứng có thể lên tới xấp xỉ 11%.

- Kịch bản 3 (20%): Việt Nam không bị áp Thuế đối ứng Chính phủ Việt Nam đã rất chủ động trong việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ. Cụ thể, Việt Nam đã trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ từ tháng 9 năm 2023. Thêm vào đó, Việt Nam cũng đang có những kế hoạch tăng mua hàng hóa từ Mỹ như khí LNG, máy bay, nông sản, thực phẩm…; và những nỗ lực nhằm hạn chế hàng hóa Trung Quốc đội lốt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ cũng đã được chính phủ Mỹ ghi nhận. Trong trường hợp, Mỹ đánh giá tích cực về những động thái của Việt Nam, chúng tôi cho rằng, vẫn có khả năng Việt Nam không bị Mỹ đưa vào danh sách trong kỳ đánh giá này.

Ngoài ra, kể cả trong trường hợp bị Mỹ cho vào danh sách bị áp thuế đối ứng, kỳ vọng Chính phủ Việt Nam vẫn có thể đảo ngược tình hình, chủ động đưa ra thêm các điều chỉnh cân bằng hơn chính sách thuế quan giữa 2 nước, từ đó có cơ sở đàm phán với Mỹ. Mới đây nhất, sáng ngày 26/3, Bộ Tài chính đã đề xuất giảm mức thuế tối huệ quốc (MFN) đối với 14 sản phẩm chủ yếu xuất khẩu từ Mỹ.