Các bác lái tàu phải học theo Lã Bất Vi…

Lã Bất Vi là một nhà buôn lớn ở Dương Địch, nước Vệ, chuyên nghề mua rẻ, bán đắt, trong nhà có hàng nghìn cân vàng. Năm thứ bốn mươi đời Chiêu Vương nước Tần, có vị công tử tên gọi Tử Sở vốn con dòng cháu giống, nhất thời bị bạc đãi. Bất Vi thấy cảnh ấy liền nói: món hàng này lạ, có thể buôn được đây!
Ông bèn đến nói với Tử Sở:
- Tôi có thể làm cửa nhà ngài lớn lên.
Tử Sở cả cười:
- Ông hãy tự làm cho cửa nhà ông lớn lên đã rồi hãy làm đến cửa nhà tôi.
Lã Bất Vi nói:
- Thế thì ngài không biết: cửa nhà tôi phải đợi cửa nhà ngài mới lớn được…
Tử Sở nghe vậy hiểu chuyện, sau đó nhất nhất làm theo lời Lã Bất Vi. Và đó là phần mở đầu câu chuyện "buôn vua" vô tiền khoáng hậu trong thiên hạ, phần sau chắc không cần kể thêm làm gì.
Nói lại chuyện kinh doanh, sử sách kể lại, có lần Lã Bất Vi nói chuyện với cha: "Làm ruộng lợi gấp mấy? Lợi gấp mười. Buôn châu ngọc lợi gấp mấy? Lợi gấp trăm. Nếu giúp cho một người lên làm vua, thống trị sơn hà thì lợi gấp mấy?".
Ngẫm lại cuộc đời Lã Bất Vi, mới thấy ở đời có những thứ trả giá bằng nghìn vàng vẫn được người ta cho là rẻ, lại có những cái cho không vẫn kể là đắt. Ngày nay, nghiệp buôn chứng khoán cũng đang được nhiều người cho là "làm chơi ăn thật". Có người từng nhẩm tính rằng, nếu vào đúng chu kỳ thì sau T+4 là có thể bằng 2 năm lãi ngân hàng. Nếu vậy, bổng lộc từ chốn ấy so với làm ruộng, đi cày đã không thể sánh, mà buôn bán bình thường cũng không sao lại… Cái đạo buôn bán thì ngàn đời vẫn vậy, vẫn là mua rẻ, bán đắt như ông "Lã thị buôn vua" mà thôi. Có điều dễ - khó, đắt - rẻ cũng tùy người!
Bây giờ xin nói chuyện đắt, rẻ nơi chứng trường. Hôm trước, đọc được bài ca ngợi chứng khoán Việt Nam của ông gì đó người nước ngoài, nghe đâu còn là chủ tịch của một hedge fund mấy chục tỷ đô nhận định rằng, "giá chứng khoán Việt Nam rất rất rẻ!", mà cứ âm ỉ sướng mãi. Xin trích dẫn nguyên xi lời ông ấy rằng, "Việt Nam nằm trong số những TTCK rẻ nhất thế giới. Giá cổ phiếu tại Việt Nam rất rất rẻ. Nếu bạn lựa chọn được cổ phiếu tốt, rồi mua và nắm giữ, tôi cho là bạn sẽ có nhiều cơ hội". Người có uy tín như thế nói thì hẳn phải đáng tin rồi. Nếu ông ấy làm đúng như nói, cái quỹ đầu cơ cá mập kia bỏ khoảng dăm phần trăm tổng vốn vào thì chứng khoán xứ ta chắc hẳn bội thực bạc xanh!?
Ngồi ngẫm lại, thấy mình thì cứ khư khư ôm tiền trong tài khoản, cổ phiếu mới lên trần… một vài chục phiên kiểu như PVA, MCG, DQC vân vân và vân vân…, đã không dám chạy theo. Trong khi đó, người ngoài lại háo hức tìm đến. Hóa ra bụt chùa nhà không thiêng thật…
Lại chợt thấy, hình như dạo này tính từ "Rẻ" nghe cứ thấy quen quen. À nhớ ra rồi. Nó thường xuất hiện trong các bản phân tích cổ phiếu. Chỉ cần một cú nhấp chuột, bạn có thể tìm thấy hàng loạt "đồ rẻ" chình ình trước mắt, đại loại như: Cổ phiếu LHC: mức giá hiện tại rẻ; ACL: cổ phiếu đầu tư trung và dài hạn, giá mục tiêu 53.000 đồng; STL: giá kỳ vọng 110.000 đồng; EID: giá mục tiêu 35.000 - 37.000 đồng; VHC: giá chưa tương xứng với tiềm năng - cơ hội đầu tư dài hạn… vân vân và vân vân… Và đã nhớ thì phải nhớ cho trót, những cái giá kỳ vọng này bao giờ cũng hơn thị giá hiện tại ít nhất một phần ba.
Có thể nói, hiện đang có một "cuộc cách mạng cổ phiếu RẺ và báo cáo MIỄN PHÍ" xuất phát từ các CTCK… Chỉ có điều, hôm trước gặp một chủ DN. Vốn là chỗ thâm tình, vừa thấy mặt, anh kể khổ: mấy tháng trước DN lên sàn, có dăm bản chào tư vấn niêm yết. Một vài vị có số má còn đến đặt vấn đề thẳng: anh bán trước cho tôi 1 triệu cổ phiếu giá tốt, đến khi chào sàn tôi đẩy lên 7 chấm… Anh bạn bảo, mình là cổ đông lớn, cũng nắm dăm ba triệu cổ phiếu, công ty định giá chào sàn non ba chấm, bây giờ tài sản ảo phình to ra, thú thì thú thật nhưng thấy bất an quá nên tôi lắc.
Sau đó, có phiếu lên sàn… bằng nội lực. Chẳng hiểu có sao quả tạ nào chiếu mạng mà cứ lẹt đẹt, lẹt đẹt y như trời hành. Hàng hóa không biết từ ngõ ngách nào tung ra, hôm nào cũng một cục to tướng dư bán chặn dưới giá tham chiếu. Cổ đông gọi điện đến than vãn, các anh làm ăn, quan hệ thế nào mà cổ phiếu lên sàn giá cả "cải lùi" hơn cả OTC. Nản quá, cuối cùng lại phải cầu viện đến bác CTCK kia (tất nhiên bia phải kèm lạc). Y như rằng, sau đó mọi sự hanh thông hẳn.
Thấy lạ quá, mới kể lể với người hiểu chuyện. Vị ấy tặc lưỡi, chuyện thường ở huyện! Xưa nay, "may ăn vải, vẽ ăn hồ, tư vấn ăn… chênh lệch giá". CTCK giúp DN lên sàn thì ăn gì ở cái hợp đồng tư vấn non trăm triệu bạc… Lãi khẳm là ở cái món kia kìa… Vậy nên, đâu có lạ gì khi những bản phân tích kiểu "giá ấy là rẻ lắm. Nó còn phải lên đến bằng này, bằng kia…" xuất hiện như nấm sau mưa. Chỉ lạ cái là không thiếu nhà đầu tư đang đuổi theo cái ảo ảnh ấy như đi hầu đồng. Đã chẳng từng nghe một người "rất có uy tín" nói rằng, các chuyên gia lên diễn đàn thường không nói thật điều mình nghĩ??? Không lẽ ta lại cứ mãi hân hoan với niềm vui của đứa trẻ được mẹ dỗ bằng cái kẹo bột khi đang khóc nhè đòi con ro-bot đắt tiền.
Phen này, có lẽ phải đề xuất lên cơ quan quản lý ra quy định rằng, ông nào tư vấn niêm yết thì cấm sở hữu cổ phiếu của DN được tư vấn trước khi chào sàn. Đồ rằng, nếu có cái quy định này thật thì các tính từ hoành tráng: quá rẻ, rất hấp dẫn, đầy tiềm năng… sẽ ít đi trông thấy. Nhưng thế thì "bịt đường sống" của người ta quá, các bác nhỉ!

(Bài viết của anh Phí Trọng Hiếu trên tinnhanhchungkhoan.vn, xin lỗi vì copy bài khi chưa xin phép tác giả)​