Cơn Sốt Đồng: Khi Kim Loại Của Kỷ Nguyên Năng Lượng Xanh Đứng Trước Nguy Cơ Cạn Kiệt

Trong nhóm kim loại công nghiệp hiện đại, hiếm có kim loại nào đạt đến mức độ thiết yếu như đồng. Kim loại ánh đỏ này vận hành gần như mọi hệ thống được điện khí hóa – từ chiếc điện thoại nằm trong túi áo chúng ta cho đến các mạng lưới truyền tải điện vươn dài qua nhiều châu lục. Nhưng trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu tăng mạnh, được thúc đẩy bởi hai xu thế lớn: chuyển dịch năng lượng và số hóa, thị trường đồng đang đối mặt một cơn bão về nguồn cung, đủ sức định hình lại cấu trúc kinh tế toàn cầu.

Áp lực gia tăng lên kim loại chiến lược
Giá đồng đã lập đỉnh lịch sử trong tháng 12, vượt mốc 11.700 USD/tấn trên Sàn LME – phản ánh nỗi lo ngày càng tăng về nguồn cung. Đây không chỉ là pha biến động giá hàng hóa thông thường, mà là một tín hiệu của những căng thẳng mang tính cấu trúc. Hàng loạt sự cố tại các mỏ khai thác lớn đã làm gián đoạn sản lượng trên quy mô toàn cầu: từ tình trạng ngập lụt do địa chấn tại Kamoa-Kakula (DRC) của Ivanhoe Mines, đến vụ sập hầm gây chết người tại El Teniente của Codelco ở Chile. Tại Indonesia, mỏ Grasberg – lớn thứ hai thế giới – cũng hứng chịu lở bùn nghiêm trọng khiến sản lượng suy giảm đáng kể.



Các gián đoạn này xảy ra đúng lúc Mỹ đẩy mạnh tích trữ chiến lược trong bối cảnh rủi ro thuế quan leo thang dưới chính sách thương mại của Tổng thống Donald Trump, khiến tồn kho toàn cầu tiếp tục giảm sâu. Sự kết hợp của những cú sốc này cho thấy sự mong manh của thị trường đồng, bất chấp vai trò trung tâm của kim loại này trong nền kinh tế thế giới.

Nhu cầu ngày một đa dạng
Dù thị trường bất động sản và tiêu dùng tại Trung Quốc vẫn trì trệ, triển vọng nhu cầu dài hạn vẫn cực kỳ mạnh mẽ. BloombergNEF dự báo tiêu thụ đồng có thể tăng hơn một phần ba vào năm 2035 nhờ sự cộng hưởng của nhiều yếu tố.



Chuyển dịch năng lượng là động lực lớn nhất. Tấm pin mặt trời, tuabin gió và đặc biệt xe điện – vốn tiêu thụ lượng đồng gấp hơn ba lần xe động cơ đốt trong, theo Hiệp hội Đồng – đang bùng nổ trên toàn cầu. Song song đó, làn sóng đầu tư vào trí tuệ nhân tạo đang thúc đẩy nhu cầu mở rộng các trung tâm dữ liệu, trong khi những trung tâm AI này lại tiêu thụ lượng đồng gấp bốn lần trung tâm dữ liệu truyền thống, theo TCu29. Lý do là các hệ thống máy chủ, làm mát và hạ tầng điện dự phòng đòi hỏi lượng cáp đồng dày đặc để đảm bảo hoạt động liên tục.

Bức tranh thiếu hụt nguồn cung ngày một rõ nét
BloombergNEF dự báo thị trường đồng sẽ bước vào giai đoạn thiếu cung ngay từ năm 2026 và kéo dài xuyên suốt thập kỷ tới. Tuy nhiên, mở rộng nguồn cung lại vô cùng khó khăn. Hàm lượng quặng đang giảm trên phạm vi toàn cầu, buộc doanh nghiệp phải khai thác nhiều đá hơn để thu được lượng kim loại tương đương. Những lo ngại về môi trường – từ tiêu thụ nước đến rủi ro ô nhiễm – tiếp tục siết chặt quy định. Trong khi đó, thời gian trung bình từ lúc phát hiện đến khi đưa mỏ mới đi vào vận hành nay vượt 15 năm.

Tỷ lệ phát hiện mỏ mới kể câu chuyện còn đáng lo hơn: trong 239 mỏ lớn được phát hiện giai đoạn 1990–2023, chỉ 14 mỏ xuất hiện trong thập kỷ gần nhất, theo S&P Global. Các hãng khai khoáng, vốn thận trọng với rủi ro đầu tư quá mức vào một kim loại mang tính chu kỳ cao, đang ưu tiên M&A thay vì phát triển mỏ mới. Thương vụ sáp nhập giữa Anglo American và Teck Resources, tạo ra nhà sản xuất đồng lớn thứ năm thế giới với giá trị 50 tỷ USD, là minh chứng rõ nét.

Địa chính trị: khoảng trống phương Tây và sự áp đảo của Trung Quốc
Tính tập trung cao theo địa lý càng chứng minh rủi ro nguồn cung. Chile, DRC và Peru chiếm gần một nửa sản lượng khai thác toàn cầu. Nhưng Trung Quốc – dù chỉ đứng thứ tám về trữ lượng – lại thống trị khâu luyện kim, chiếm hơn 40% sản lượng đồng tinh luyện toàn cầu nhờ chiến lược thâu tóm mỏ ở nước ngoài và mở rộng ồ ạt công suất luyện trong nước.



Sự bất cân xứng này làm gia tăng lo ngại tại phương Tây, thúc đẩy nỗ lực tái cơ cấu chuỗi cung ứng. Chính sách thuế của Trump, áp 50% lên sản phẩm bán thành phẩm nhưng bất ngờ miễn trừ đồng tinh luyện, đã làm lệch dòng thương mại một cách đáng kể. Tới đầu tháng 12, tồn kho Comex đã tăng gấp năm lần so với đầu năm khi giới thương nhân tận dụng chênh lệch giá thuận lợi.



Tập đoàn giao dịch Mercuria cảnh báo những biến động này có thể kích hoạt một cú sốc thiếu hụt nguồn cung toàn cầu ngay đầu năm tới. Khi đồng ngày càng trở thành nhân tố định hình địa chính trị thế kỷ XXI – giống như dầu mỏ trong thế kỷ XX – sự khan hiếm của nó có thể trở thành ràng buộc kinh tế mang tính quyết định trong thời đại chuyển dịch năng lượng.

Hệ quả đối với chính sách và nhà đầu tư
Với các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp sử dụng đồng, đà tăng giá này mang lại những hệ lụy đáng kể. Giá đồng cao hơn sẽ đẩy chi phí xây dựng, năng lượng tái tạo và hàng tiêu dùng lên mức mới. Các ngân hàng trung ương, bao gồm cả Fed, sẽ phải theo dõi sát liệu đà tăng của đồng phản ánh áp lực lạm phát thực sự hay chỉ là hiện tượng đầu cơ.

Với nhà đầu tư, đồng đại diện cho một cơ hội mang tính chu kỳ dài hạn—nhưng định thời điểm giải ngân lại là yếu tố sống còn. Câu chuyện tăng trưởng nhu cầu là có thật, song như khuyến nghị của Goldman, nhà đầu tư kiên nhẫn có thể được hưởng lợi khi chờ đợi một nhịp điều chỉnh từ vùng giá hiện tại trước khi xây dựng vị thế cho chu kỳ tăng nhiều năm phía trước.



Cơ hội hiện tại
Dòng tiền chảy vào các ETF hàng hóa của Mỹ đang tăng mạnh trở lại, và lịch sử cho thấy xu hướng này thường đi trước các đợt tăng của CPI. Giai đoạn 2010 và 2020 đều chứng minh, dòng vốn vào hàng hóa bùng lên trước rồi lạm phát mới tăng theo sau. Hiện dòng vốn đang leo lên mức cao nhất nhiều năm, ám chỉ kỳ vọng lạm phát có thể chưa hạ nhiệt như thị trường nghĩ. Nói cách khác, áp lực giá cả vẫn chưa biến mất – rủi ro lạm phát quay lại là có thật.



Thông thường, vàng sẽ là kim loại đi trước, phản ánh kỳ vọng về lạm phát và xu hướng chính sách tiền tệ. Đồng thường nối tiếp đà tăng của vàng, cho thấy sự mở rộng trong hoạt động sản xuất và đầu tư công nghiệp. Dầu thô là mắt xích cuối cùng, chỉ tăng mạnh khi nhu cầu thực tế trong nền kinh tế được kích hoạt. Với việc vàng và đồng đã bứt phá rõ rệt, khả năng cao dầu thô sẽ là mắt xích tiếp theo trong chu kỳ hàng hóa này.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Thị trường hàng hóa phái sinh là nơi giao dịch các hợp đồng dựa trên giá trị của các loại hàng hóa cơ bản như nông sản, năng lượng, kim loại, và nguyên liệu công nghiệp. Đây là công cụ giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư quản lý rủi ro biến động giá, đồng thời tạo cơ hội sinh lời từ sự chênh lệch giá trong tương lai. Với sự phát triển của công nghệ và hội nhập kinh tế, thị trường này ngày càng thu hút sự quan tâm nhờ tính thanh khoản cao và khả năng đa dạng hóa danh mục đầu tư. NĐT quan tâm liên hệ với tôi cũng như tham gia nhóm cộng đồng qua thông tin trên trang cá nhân.

***Tư vấn đầu tư hàng hoá thông qua Sở giao dịch Hàng hoá Việt Nam (MXV)***
- Hợp pháp - Minh Bạch - Thanh khoản cao tiêu chuẩn quốc tế
- Mua bán 2 chiều LONG SHORT - Giao dịch T0 - Đòn bẩy 20 lần không lãi vay Margin - Liên thông 52 quốc gia
- Mobile/ z.a.lo: 0867 091 553 ( Để tham gia room )