Làm ăn ở Hà Nội khó quá

TT - Tôi đã sống ở Hà Nội được mười năm. Khi mới chuyển tới, muốn ăn đồ Âu tôi chỉ có cách vào nhà hàng Al Fresco’s ở đường Hai Bà Trưng hoặc khách sạn Daewoo và Metropole.
Vì thế những nhà hàng Âu mọc lên khắp nơi bây giờ là một sự thay đổi đáng kể, vừa đáp ứng nhu cầu của người nước ngoài, vừa bổ sung vào nét ẩm thực hiện đại của Hà Nội.
Nhưng tôi sẽ không bao giờ khởi động một kế hoạch làm ăn cá thể ở Hà Nội mà không có đối tác đáng tin cậy người VN. Có quá nhiều quy định không rõ ràng và rất nhiều thông lệ làm ăn đặc thù chỉ người Việt mới hiểu và xử lý được.
Bạn sẽ cần một đối tác người Việt nói tiếng Anh thành thạo, có khả năng giải quyết những rào cản về thủ tục đăng ký kinh doanh, thuê địa điểm, làm việc với các nhà cung cấp, hàng xóm, ******* khu vực...
Nếu không có đối tác VN có thể tin tưởng, tôi sẽ vô cùng vất vả nhích về phía trước với tốc độ rùa bò. Mà chắc chắn điều đó làm giảm hiệu quả công việc.
Một trong những cơn ác mộng của người làm ăn kinh doanh cá thể ở Hà Nội là chuyện thuê địa điểm. Tôi nghĩ điều này đúng với cả thương nhân người Việt lẫn người nước ngoài. Các hợp đồng cho thuê nhà không có tính ràng buộc pháp lý chặt chẽ.
Bất cứ một ngày xấu trời nào, chủ nhà cũng có thể xuất hiện và tuyên bố tăng tiền thuê nhà lên gấp đôi hoặc thông báo là ta phải trả nhà cho họ vào tuần sau vì họ cần bán, hay có người khác trả giá cao hơn, hay bất cứ lý do gì bạn có thể nghĩ ra. Chưa kể giá thuê nhà và cửa hàng ở Hà Nội đắt hơn cả ở Ireland.
Đôi khi chúng tôi gặp phải tình huống quán rất đông nhưng bán chẳng được bao nhiêu. Xin kể một ví dụ: gần đây chúng tôi tổ chức một đêm nhạc gây quỹ ủng hộ nạn nhân lũ lụt miền Trung. Chúng tôi đã thỏa thuận với ban nhạc là sẽ dành lợi nhuận thu được tối đó cho mục đích từ thiện.
Kết quả là toàn bộ trong nhà, ngoài sân, các tầng đều chật cứng khách, nhưng ngày hôm sau kiểm tra thì chúng tôi không thu được tí lợi nhuận nào. Khách hàng, nhất là người VN, đến dự một đêm nhạc miễn phí vì mục đích từ thiện nhưng lại không bỏ tiền mua đồ uống. Thế là mục tiêu làm từ thiện của chúng tôi bị thất bại.
Một vấn đề khác là tuyển dụng nhân viên. Đây cũng là khó khăn chung của các nhà hàng, khách sạn và quán cà phê. Gần như tất cả nhân viên phục vụ hay bảo vệ đều không hề coi việc họ làm là một sự nghiệp lâu dài. Họ chỉ cần một chỗ làm kiếm tiền tạm thời cho đến khi tìm được công việc tốt hơn. Tất nhiên, điều này có một lý do là đồng lương khá thấp, kể cả so với mặt bằng thu nhập ở VN.
Nhưng điều đáng nói là họ còn phải chạy xa mới theo kịp những tiêu chuẩn cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp. Chưa cần so sánh ở đâu xa, TP.HCM và Hà Nội đã là hai thế giới khác hẳn nhau về cung cách, thái độ và nghệ thuật phục vụ.
Nghề đầu tiên của tôi khi tới Hà Nội là đào tạo nhân viên cho khách sạn Sheraton. Khi đó chúng tôi phải dạy họ cách chuẩn bị dao, nĩa. Bây giờ điều đó không còn là vấn đề nhưng tôi lại tốn nhiều công sức để nhân viên học cách quan sát và tiên đoán nhu cầu của khách hàng, và không cần phải đợi khách hàng gào lên “em ơi!” thì mới mang gạt tàn hay thực đơn tới cho họ.
DARAGH HALPIN
(chủ quán Puku, Hà Nội)
H.GIANG ghi