Một bài phản biện

Một bài phản biện

TTCK trước nguy cơ đóng băng, Tiến sĩ Nguyễn Quang A: Việc gì phải "cứu" khi bong bóng đã xì!

Thị trường chứng khoán đứng trước nguy cơ đóng băng sau quyết định giảm biên độ giao dịch giá cổ phiếu trên cả 2 sàn Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A, đây là thời điểm yếu tố bong bóng đã "xì" dần, do vậy không cần phải "cứu" mà hãy để thị trường tự điều chỉnh. Điều khiến ông lo ngại nhất chính là những can thiệp bằng mệnh lệnh hành chính cứng nhắc của các cơ quan quản lý vào thị trường này.

TS Nguyễn Quang A: Tôi cho rằng việc ổn định kinh tế vĩ mô, chặn đứng lạm phát là việc rất quan trọng, phải ưu tiên số một. Còn đối với thị trường chứng khoán (TTCK), khi nó có dấu hiệu bong bóng, giá được đẩy lên rất nhanh chóng thì lúc đó lẽ ra nhà nước phải tìm cách kìm giá lại, cho quả bóng xì dần. Thời điểm hiện nay, bong bóng chứng khoán đã xì xuống. Đáng lẽ nhà nước không cần phải can thiệp gì thì lại đưa ra những biện pháp mà theo tôi nghĩ là không trúng. Cứu TTCK, từ "cứu" ở đây phản ánh một não trạng rất kỳ lạ. Không có chuyện cứu được. Không thể có biện pháp để cứu, mà cũng không cần phải cứu. Để thị trường tự điều chỉnh là tốt nhất.

Việc hạn chế biên độ thay đổi giá vừa qua rõ ràng đã khiến thị trường gần như đóng băng. Tất nhiên, những việc làm của Chính phủ để củng cố niềm tin, giải tỏa tác động tâm lý là rất cần thiết, nhưng cách làm theo kiểu hành chính như thế có thể dẫn đến lợi bất cập hại. Nó khiến cho các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư nước ngoài lo ngại về những biện pháp can thiệp hành chính, cứng nhắc của các cơ quan quản lý. Mà điều này là tối kỵ bởi nó gây ra những kỳ vọng không đáng có, gây méo mó thị trường. Nhà đầu tư phải rút ra được bài học từ chính sự được thua của mình.

* Vậy theo ông, thời điểm nhà nước cần can thiệp là khi nào? Có phải là thời điểm cách đây 1 năm khi TTCK đang "sôi sùng sục", nhà nhà đầu tư, người người đầu tư chứng khoán?

Đúng! Vào thời điểm cách đây hơn 1 năm, khi TTCK có biểu hiện bong bóng, chỉ số VN-Index chỉ có lên mà không có xuống, tôi đã dự báo rằng các nhà đầu tư sẽ phải học bài học bằng chính sự được, thua của chính mình. Nếu những nhà đầu tư vào thời điểm đó không cẩn trọng, có thể họ sẽ phải mất hết gia sản. Lúc đó, lẽ ra nhà nước và các cơ quan quản lý phải thấy lo ngại. Tôi cho rằng, sự sụt giảm của thị trường hiện nay một phần do vào thời điểm cần can thiệp thì chúng ta không can thiệp.

* Liệu TTCK đóng băng có khiến các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài tháo chạy hàng loạt?

Như tôi đã nói, biện pháp hạn chế biên độ giao dịch là rất tai hại. Nó đưa ra một tín hiệu không tốt đối với các nhà đầu tư nói chung chứ không riêng gì nhà đầu tư nước ngoài. Chắc chắn việc thực hiện quyết định này sẽ ảnh hưởng rất lớn, thậm chí rất bất lợi cho việc thu hút vốn đầu tư qua kênh huy động là TTCK. Lẽ ra cần có chính sách quản lý chặt đồng vốn đầu tư gián tiếp như thế này. Cần phải tạo sự minh bạch, rõ ràng. Làm được như vậy ta sẽ "lọc" được những nhà đầu tư muốn làm ăn lâu dài, hạn chế được những nhà đầu tư muốn đánh quả, kiếm lời nhanh chóng.

* Quyết định yêu cầu Tổng công ty Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) mua vào cổ phiếu trên sàn để giúp ổn định tâm lý nhà đầu tư và chặn đà sụt giảm, theo ông, trên thực tế có tác dụng không?

- Quyết định yêu cầu SCIC can thiệp vào thị trường là một quyết định rất không nên. Đáng lẽ phải coi Tổng công ty đó như là một doanh nghiệp, hoạt động vì lợi nhuận, được quyền kinh doanh mà không có sự can thiệp bằng mệnh lệnh của cơ quan nhà nước. Thế mới là bình thường. Ở đây, giả sử nhà nước có muốn dùng công cụ ấy thì có thể chỉ đạo trực tiếp tới lãnh đạo của Tổng công ty mà không cần phải công khai sự chỉ đạo. Các cơ quan quản lý vẫn có thể đưa ra những chính sách sai!

* Nhưng, khi thị trường sụt giảm, có thể nói là "thê thảm" trong một thời gian dài như vậy chắc chắn sẽ tác động rất lớn tới nền kinh tế. Các cơ quan quản lý không thể không đề ra biện pháp ngăn chặn?

- Tôi cho rằng, thời gian qua, sở dĩ giá chứng khoán xuống thảm hại như vậy chủ yếu là do các ngân hàng phải bán một lượng lớn cổ phiếu cầm cố ra thị trường. Khi giá các cổ phiếu cầm cố giảm xuống dưới 35% buộc các ngân hàng phải yêu cầu nhà đầu tư nộp thêm tiền vào để giá trị tài sản đó cân bằng. Nhà đầu tư không làm được việc đó nên các ngân hàng phải giải chấp để thu hồi vốn nên tạo thành một cái vòng, thúc đẩy lẫn nhau. Nghĩa là ngày càng nhiều ngân hàng, nhiều nhà đầu tư đẩy cổ phiếu ra bán để thu hồi vốn khiến lượng người bán đông gấp nhiều lần người mua. Làm cho giá ngày càng rớt xuống. Lẽ ra các cơ quan quản lý phải có biện pháp khác để chặn vòng xoáy xuống như thế, chẳng hạn phải sử dụng càng nhiều các công cụ thị trường càng tốt, nhưng họ lại chọn những mệnh lệnh cứng nhắc. Các cơ quan quản lý vẫn có thể đưa ra chính sách sai.

* Theo ông, đâu là giải pháp mà các cơ quan quản lý cần phải làm và đáng phải làm trong các nhóm giải pháp được đưa ra thời gian qua?

- Tôi cho rằng, nhóm 8 giải pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, chặn đà lạm phát của Chính phủ đều đã đi theo đúng hướng. Tức là nhà nước đã nhận ra căn nguyên của vấn đề và có những biện pháp đúng. Nhưng vấn đề ở chỗ có quá nhiều biện pháp đưa ra còn dàn trải, còn chung chung. Lẽ ra trong hàng chục biện pháp được đưa ra phải chọn ra 4- 5 biện pháp cơ bản, có lịch trình, lộ trình thực hiện để người dân, nhà đầu tư và các doanh nghiệp không phải bị động trước các chính sách của nhà nước.

* Vậy có chính sách nào lẽ ra cần phải làm song lại bị các cơ quan nhà nước bỏ qua?

- Việc thắt chặt tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là rất đúng hướng. Ở đây, tôi không bình luận gì về thời điểm hay liều lượng của các chính sách. Nhưng có một vấn đề là NHNN lại khống chế lãi suất trần huy động không quá 12%. Cách làm này đang đi ngược với thông điệp đưa ra ban đầu, làm cho người dân và các doanh nghiệp lúng túng, gây nhiều tác động không mong đợi đến các thị trường liên quan như chứng khoán, bất động sản...

Tôi nghĩ một trong những biện pháp rất tốt để chống lạm phát là để cho lãi suất huy động lên và lãi suất cho vay cũng phải lên theo. Đằng này lại hạn chế lãi suất huy động. Theo tôi biết, việc hạn chế này để nhằm giải quyết một việc hoàn toàn khác. Đó là việc một vài ngân hàng nhỏ bị thiếu thanh khoản nên buộc phải đi vay liên ngân hàng. Vì vay liên ngân hàng lãi suất cao nên mới phải đẩy lãi suất lên. Chuyện thiếu tiền mặt, đẩy lãi suất lên bỗng trở thành một hiệu ứng dây chuyền, các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất càng khiến cho việc kiểm soát mức độ ảnh hưởng của các chính sách tiền tệ càng khó khăn hơn.

* Vừa qua, để vực dậy lòng tin của các nhà đầu tư, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh đều khuyến khích các nhà đầu tư nên mua cổ phiếu vào thời điểm này. Ý kiến ông như thế nào?

- Tôi nghĩ các vị lãnh đạo nói cũng có phần đúng. Nhưng với cương vị một nhà lãnh đạo cao như thế thì nên cẩn trọng hơn với những lời phát biểu của mình. Vì với những phát biểu cụ thể như thế, có thể không củng cố được lòng tin mà lại làm xói mòn lòng tin hơn nữa. Bởi nếu nói ra điều này mà ngay sau đó thị trường vì những lý do rất không mong đợi lại xấu hơn thì uy tín của người phát ngôn sẽ bị xem nhẹ.

* Xin trân trọng cám ơn ông!

Hương Thủy - Hưng Bình