Nhà Đất : cụ nào có khoe ra, còn chưa thì phấn đấu

Nhà làm bằng đất

02/08/2010 22:59:30

- Kĩ thuật làm nhà bằng đất có ở Việt nam đã có một truyền thống lâu đời. Cách đây khoảng 20 năm, bạn có thể tìm thấy rất dễ dàng những ngôi nhà được xây bằng đất trong rất nhiều ngôi làng của Việt Nam. Nó rất phong phú. Thế nhưng, khi nền kinh tế bắt đầu phát triển, vật liệu xi măng và kĩ thuật làm nhà bằng bê tông càng ngày càng phát triển và nó lan từ các thành phố về dần các vùng nông thôn.

Vượt qua lí do về tính hữu dụng, người nông dân vội vàng, hồ hởi, đón nhận cái kĩ thuật mới này như một hình thức để minh chứng cho sự tiến bộ và hợp thời. Mặc dù, thỉnh thoảng họ cũng than phiền về giá cả phải chi cho các ngôi nhà kiểu mới, sự bất tiện về tính kém hiệu quả của nó với cái thời tiết nóng và ẩm của xứ nhiệt đới.

Đôi lúc họ cũng tỏ ý tiếc muối cái căn nhà cũ của họ với bức tường đất dày, với kết cấu của ngôi nhà cổ truyền, với các viên ngói nhỏ được lợp rất nhiều lớp. Nó thật mát trước cái nắng lên đến 12 tiếng một ngày và không cảm thấy khó chịu về độ ẩm có khi lên đến 90 -95% vào những tháng mùa xuân. Tại sao vậy? lí do hình như rất đơn giản.

Trong một lúc nào đó, ngay cả cách tuyên truyền của chính phủ và quan điểm của khá nhiều các kiến trúc sư ở Việt Nam thường cho rằng cái vật liệu hết sức truyền thống đó hình như đồng nghĩa với sự nghèo đói và lạc hậu. Đối với họ, những ngôi nhà bằng kính, inox, bê tông đang mọc lên như nấm ở những thành phố như biểu tượng của sự no đủ và phát triển.

Là một họa sỹ sinh ra ở thành phố rồi quyết định rời thành phố về sống ở một làng quê làm nông nghiệp ở Bắc Ninh. Tôi nhận thấy một hiện thực là khá nhiều người nông dân nghèo đang bị bần cùng và trở nên mắc nợ khi họ cố gắng đập bỏ ngôi nhà cũ đang khá tốt của họ và xây một ngôi nhà mới với hơi hướng của thành phố.

Ngôi nhà cũ hình như làm cho họ cảm thấy xấu hổ về thân phận của mình trong cái xu thế phát triển. Ngược lại, đối với tôi, hình như không mang cái mặc cảm đó, vả lại cũng đã quá chán với khối bê tông và kính khi phải sống ở thành phố. Đó là lí do tôi quyết định dễ dàng hơn nhiều để xây một ngôi nhà bằng vật liệu từ đất, giống như cha ông mình đã từng làm và đủ niềm tin để tự hào về ngôi nhà của mình.

Tôi tin rằng các bạn bè của tôi từ thành phố về chơi sẽ phải thích thú và mong ước có một ngôi nhà như vậy. Và các người hàng xóm nông dân của tôi có thể sẽ nghĩ lại và không còn xấu hổ với những căn nhà cũ của họ đang ở, có thể họ cũng sẽ tự hào về nó và không phá nó đi. Và biết đâu nó sẽ làm chậm lại sự xâm lấn của cái sa mạc bê tông vào nông thôn và bớt đi một chút khí thải lên bầu trời vốn đang đầy nghẹt khí thải.

Đôi lúc họ cũng tỏ ý tiếc muối cái căn nhà cũ của họ với bức tường đất dày, với kết cấu của ngôi nhà cổ truyền...



Ngôi nhà của tôi đã hình thành giản đơn như vậy bằng tất cả nhặt nhạnh được xung quanh cái làng nhỏ. Một cái ao được đào trước mặt dùng để chứa nước và nuôi cá. Lượng đất được đào lên, ngược với việc phải chở đi đổ, thì đã thừa đủ biến thành vật liệu để làm thành những viên gạch không nung xây toàn bộ tường, hàng rào cho ngôi nhà.

Một khung nhà cũ bằng gỗ được mua lại với giá rẻ của một nông dân trong làng khi ông ta muốn vứt nó đi để xây một ngôi nhà bằng bê tông. Một vài người thợ xây, thợ mộc trong làng được thuê để xây dựng ngôi nhà bằng những kĩ thuật cổ truyền mà họ còn nhớ được.

Tất nhiên cũng chả khó khăn khi trong ngôi nhà đó vẫn có đủ các phòng tắm, vệ sinh với tiêu chuẩn tiện lợi.

Ngôi nhà được hoàn thành sau hơn hai tháng và với một con số về chi tiêu tài chính khá kinh ngạc: 17000$ cho 200m2 nhà ở với hai buồng ngủ, một phòng khách và một bếp ăn khá rộng rãi. Chi phí đó còn đủ cho 400m2 vườn và cái ao nhỏ.

Tất nhiên chi phí này không bao gồm những bức tranh của tôi và bạn bè, hay vài món đồ gỗ cũ được bầy trong ngôi nhà đó.

Ngoài việc có những giây phút thú vị khi sống trong ngôi nhà đó thì những mong muốn của tôi về thay đổi quan niệm của những người nông dân hàng xóm đã bắt đầu có tác dụng.

Vài người dân sang tham quan và quyết định sửa chữa nâng cấp ngôi nhà cũ mình đang ở chứ không phá nó đi. Người hàng xóm đã bán cho tôi cái khung nhà cũ của ông ta luôn đến nhà tôi chơi và ngắm cái khung nhà cũ của mình một cách tiếc muối.

Ông ta nói rằng giấc ngủ của ông ta trong ngôi nhà mới không hề ngon. Ngôi nhà đó hình như thiếu một cái gì, mặc dù ông ta đã chi khá nhiều tiền vào để có một ngôi nhà giống những ngôi nhà trên phố.

Họa sỹ Bùi Hoài Mai