Những phương án phát hành cổ phiếu kỳ cục - Vào xem báo Thanh Niên đang đập VIP

Những phương án phát hành cổ phiếu kỳ cục - Vào xem báo Thanh Niên đang đập VIP

Những phương án phát hành cổ phiếu kỳ cục
Cập nhật cách đây 3 giờ 32 phút
Hoàng Ly
Trụ sở VIPCO tại 37 Phan Bội Châu, Hải Phòng ảnh: Hải Sâm

Cổ đông lớn - đồng thời đang là những người điều hành công ty niêm yết, công ty cổ phần đại chúng - đưa ra những phương án phát hành cổ phiếu kỳ cục khiến các cổ đông nhỏ, cổ đông bên ngoài "lên máu" vì họ bị chèn ép. Thế nhưng, phương án phát hành này vẫn được thông qua bởi các cổ đông lớn chiếm vị thế áp đảo.

Lại chuyện "lớn" ép "nhỏ"

Báo Thanh Niên số ra ngày 31.3 đã phản ánh phương án phát hành cổ phiếu (CP) mới để tăng vốn điều lệ của Công ty cổ phần vận tải xăng dầu VITACO theo cách bất bình đẳng: ưu ái cho Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (TCTXDVN) - cổ đông chiếm 51% vốn - được mua CP mới với giá thấp hơn 2,5 lần so với các cổ đông khác.

Trước đó ngày 26.3, sau khi kết thúc đại hội cổ đông (ĐHCĐ) của Công ty cổ phần vận tải xăng dầu VIPCO (niêm yết tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP.HCM), nhiều cổ đông nhỏ của công ty này ra về cũng với tâm trạng "sôi sùng sục" tương tự như cổ đông của Công ty VITACO. Theo phương án phát hành mới được thông qua, VIPCO sẽ phát hành 178,8 tỉ đồng mệnh giá CP để tăng vốn điều lệ, trong đó TCTXDVN được mua 51% số lượng phát hành mới (9,1188 triệu CP) tương ứng với tỷ lệ 51% CP mà đơn vị này đang nắm giữ tại VIPCO. Giá mua mà cổ đông nắm 51% CP là 15.000 đồng/CP (gấp 1,5 lần mệnh giá). Các cổ đông khác được mua phần còn lại (8,7612 triệu CP) theo tỷ lệ 50:21 (sở hữu 50 CP được mua thêm 21 CP) với giá là 40.000 đồng/CP (gấp 4 lần so với mệnh giá). Như vậy, giá mua của các cổ đông nhỏ cao gấp 2,67 lần so với giá mua của "đại cổ đông" là TCTXDVN.

Chưa hết, một trong những điểm rất "vui nhộn" là chỉ đến ngày đi họp, các cổ đông mới được phát phương án phát hành (không được thông báo trước để nghiên cứu). Phương án phát hành mới cực kỳ bất bình đẳng làm các cổ đông nhỏ choáng váng nhưng họ cũng gần như không có "cửa" để chặn đứng phương án phát hành này. Nếu so với cổ đông lớn, các cổ đông khác bị thiệt hại số tiền là 219 tỉ đồng (số tiền chênh lệch về giá khi mua CP phát hành mới). Số tiền mà các cổ đông nhỏ bị thiệt hại lớn gấp 2,7 lần tổng lợi nhuận sau thuế của VIPCO năm 2006 (lợi nhuận là 81,38 tỉ đồng) và lớn gấp 5,2 lần tổng số tiền trả cổ tức năm 2006 trả cho tất cả các cổ đông của VIPCO (trả cổ tức là 42 tỉ đồng).

Tại ĐHCĐ của Công ty cổ phần bê tông Xuân Mai (Xuân Mai JSC), các cổ đông nhỏ cũng gặp tình trạng dở khóc, dở cười khi được "ấn vào tay" phương án phát hành mới để tăng vốn điều lệ. Khác với VIPCO, tất cả các cổ đông hiện hữu của Xuân Mai JSC đều được mua với giá bằng nhau (20.000 đồng/CP, giá thị trường đang ở mức 80.000 đồng/CP). Tuy nhiên, tỷ lệ mua lại khác nhau. Đối với các cổ đông sáng lập, cứ mỗi CP sở hữu được mua thêm 1 CP mới; đối với các cổ đông không phải là cổ đông sáng lập thì cứ 2 CP mới được mua thêm 1 CP mới. Với ưu thế cổ đông sáng lập chiếm tới 51% tổng số CP, Xuân Mai JSC vẫn thông qua được phương án phát hành dù một số cổ đông nhỏ phản đối kịch liệt ngay tại ĐHCĐ. Một sự trùng hợp khá ngẫu nhiên giữa ĐHCĐ của Xuân Mai JSC và VIPCO là phương án phát hành đều không được gửi trước đến các cổ đông mà chỉ được công bố khi bắt đầu đại hội.

Nhà đầu tư và các chuyên gia nói gì?

Phản ánh với Thanh Niên, một nhà đầu tư là cổ đông của VIPCO bức xúc: "Đó là một phương án phát hành khó chấp nhận. Họ sử dụng ưu thế của những cổ đông lớn để chèn ép các cổ đông nhỏ một cách công khai. Chúng tôi đánh giá VIPCO là một công ty tốt nhưng những người đã đề ra phương án phát hành này rõ ràng là không sòng phẳng". Phó tổng giám đốc một công ty quản lý quỹ lớn tại Việt Nam thì nhận xét: "Khi đọc phương án phát hành của VIPCO, tôi cũng không hiểu họ nghĩ gì khi đưa ra phương án như vậy. Một phương án phát hành mà cổ đông lớn lấy thế lớn của mình biểu quyết chèn ép quá đáng các cổ đông nhỏ là điều không thể chấp nhận được xét về mặt nguyên tắc pháp luật. Tại các nước khác, cơ quan quản lý phát hành sẽ không thể cho phép những trường hợp này diễn ra". Ông Huy Nam, chuyên viên độc lập về thị trường chứng khoán nhận xét: "Đây là một cách phân biệt đối xử quá trắng trợn, không nên đưa ra một phương án phát hành kỳ cục như vậy".

Một lãnh đạo cấp cao của Công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC), đơn vị được mời tư vấn cho phương án phát hành của VIPCO cho biết: "Phương án mà chúng tôi tư vấn hoàn toàn khác so với phương án hiện nay. Chúng tôi không bao giờ tư vấn một phương án như vậy. Khi VIPCO đưa ra phương án của họ, chúng tôi phản đối kịch liệt và đã bỏ về khi họ vẫn quyết định phương án của họ. Khi VIPCO tổ chức ĐHCĐ, chúng tôi cũng không tham gia".

Chiều 30.3, ông Nguyễn Quang Vinh, Tổng giám đốc BVSC cho biết thêm: "Chúng tôi chưa chính thức ký kết hợp đồng tư vấn phát hành với VIPCO. Nếu như VIPCO tiếp tục tiến hành phương án phát hành đã được thông qua tại ĐHCĐ, BVSC sẽ từ chối thực hiện hợp đồng tư vấn với VIPCO".

Hoàng Ly