PTL và DBC đều hạch toán theo kiểu "làm xiếc"

PTL và DBC chung 1 cách hạch toán. Sở dĩ DBC có 150 tỷ lợi nhuận BĐS quí 1 là do kiểu hạch toán này

Nghi vấn Petroland làm “xiếc” báo cáo tài chính
Một lãnh đạo của Sở GDCK TP. HCM (HOSE) cho biết, Sở đã phát hiện những dấu hiệu bất thường trong BCTC năm 2011 sau kiểm toán của PTL và đã có công văn yêu cầu PTL giải trình.

Việc thay đi đổi lại chính sách kế toán ghi nhận doanh thu tại Petroland khiến doanh thu và lợi nhuận tăng lên chóng mặt đang đặt ra nhiều dấu hỏi.
Không nằm ngoài những dự đoán về khả năng DN dùng nhiều thủ thuật nhằm làm đẹp BCTC năm 2011 bởi năm qua được coi là đỉnh điểm khó khăn của DN, hàng loạt DN đã thay đổi chính sách kế toán. Nhưng trường hợp thay đi đổi lại chính sách kế toán ghi nhận doanh thu tại CTCP Đầu tư hạ tầng và đô thị Dầu khí - Petroland (mã PTL) khiến số liệu tài chính doanh thu và lợi nhuận tăng lên chóng mặt lại đang đặt ra nhiều dấu hỏi.
Bập bênh số liệu
PTL vừa gây sửng sốt cho NĐT khi công bố BCTC kiểm toán 2011 của công ty mẹ với lợi nhuận sau thuế (LNST) 143 tỷ đồng. Sửng sốt bởi năm 2011 là năm đặc biệt khó khăn với các DN ngành bất động sản và cả sự chênh lệch quá lớn với số liệu lợi nhuận đã được công bố tại BCTC quý IV/2011 của công ty này.
Trao đổi với ĐTCK, một lãnh đạo của Sở GDCK TP. HCM (HOSE) cho biết, Sở đã phát hiện những dấu hiệu bất thường trong BCTC năm 2011 sau kiểm toán của PTL và đã có công văn yêu cầu PTL giải trình về việc thay đổi chính sách kế toán.
Theo thuyết minh BCTC, từ ngày 2/2/2012, PTL thay đổi chính sách ghi nhận doanh thu và giá vốn của hoạt động kinh doanh bất động sản theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 - “Doanh thu và thu nhập khác”.
Với chính sách kế toán doanh thu mới, PTL sẽ ghi nhận doanh thu và giá vốn bất động sản khi phần lớn rủi ro và lợi ích liên quan đã được chuyển giao sang cho người mua tại các dự án.
Theo đó, PTL ghi nhận khoản doanh thu 943,8 tỷ đồng, tăng thêm 251 tỷ đồng so với cách hạch toán cũ (từ 692,6 tỷ đồng), kéo theo khoản LNST tăng từ 54,3 tỷ đồng lên 143 tỷ đồng.
Cùng với việc ghi tăng doanh thu và lợi nhuận của năm 2011, PTL cũng trình bày lại kết quả kinh doanh năm 2010 với sự sụt giảm mạnh của doanh thu và lợi nhuận. Doanh thu thuần năm 2010 chỉ còn 15 tỷ đồng, giảm đến 919,5 tỷ đồng so với BCTC kiểm toán trước đó, LNST chỉ còn vỏn vẹn 1,84 tỷ đồng, tức giảm gần 172 tỷ đồng. Như vậy, toàn bộ kết quả khả quan của năm 2010 mà PTL công bố trước đó hầu như tan biến.
Đáng chú ý là chỉ ngay năm trước, tại BCTC năm 2010, công ty này đã xin thay đổi chính sách ghi nhận doanh thu và giá vốn của hoạt động kinh doanh bất động sản. Khi đó, các bất động sản được bán trước khi việc xây dựng hoàn tất mà Công ty có nghĩa vụ hoàn tất và người mua có nghĩa vụ thanh toán tiền theo tiến độ xây dựng, doanh thu và giá vốn hàng bán được ghi nhận theo tỷ lệ hoàn thành của công việc trong năm.
Khoản doanh thu 926,3 tỷ đồng của năm 2010 được ghi nhận từ các dự án: Trung tâm thương mại tài chính Phú Mỹ Hưng và Dự án Chung cư Mỹ Phú, Dự án Chung cư Petroland quận 2, đều chưa hoàn thành bàn giao cho khách hàng. Việc thay đổi chính sách kế toán này cũng kéo theo sự điều chỉnh số liệu doanh thu và lợi nhuận của năm 2009.
Nhìn lại năm 2011, trong bối cảnh thị trường bất động sản đóng băng, phân khúc chung cư gần như tê liệt, việc bán hàng rất khó khăn, lượng căn hộ tồn kho của PTL rất lớn, PTL cũng không triển khai thêm dự án mới. Các dự án được hoàn thành bàn giao trong năm thì phần lớn doanh thu đã được ghi nhận trong năm 2010. Vậy nhưng, với việc thay đổi phương pháp kế toán mà bản chất là thay đổi thời gian ghi nhận, PTL đã có bàn cứu thua trông thấy, khi doanh thu và lợi nhuận năm 2011 gần đạt kế hoạch mà ĐHCĐ năm 2011 giao phó (doanh thu 968,6 tỷ đồng và LNTT 173 tỷ đồng).
Lên sàn từ cuối năm 2010, ở cả hai mùa công bố BCTC sau đó, PTL đều tung ra bản BCTC với những con số rất đẹp. Chỉ có điều, trên BCTC năm sau, thì số liệu doanh thu và lợi nhuận của năm trước không còn đẹp nữa.
Thay đổi chính sách kế toán, hợp pháp không?
Đại diện HOSE cho biết, do việc thay đổi chính sách kế toán dẫn đến doanh thu và lợi nhuận năm 2011 của PTL chênh lệch rất lớn so với trước, Sở yêu cầu việc giải trình của PTL phải có ý kiến của phía công ty kiểm toán. Nhưng việc thay đổi chính sách kế toán liệu có cần thiết và phù hợp với chuẩn mực kế toán và các quy định khác của pháp luật hay không?
Theo bà Hà Thị Tường Vy, Phó trưởng ban Quản lý hành nghề kế toán, Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam, về nguyên tắc, DN phải áp dụng thống nhất chính sách kế toán. Tuy nhiên, chuẩn mực kế toán cho phép DN có quyền lựa chọn một trong các cách ghi nhận mà chuẩn mực cho phép. Và việc thay đổi này phải được chứng minh là cần thiết, nhằm nâng cao tính minh bạch của số liệu kế toán.
Trong trường hợp của Petroland, Công ty có quyền thay đổi cách ghi nhận doanh thu. Nhưng việc mới vừa năm trước thay đổi cách ghi nhận doanh thu theo tiến độ thực hiện và thu tiền, năm sau lại quay ngoắt 180%, khiến doanh thu và lợi nhuận tăng vọt thì khó có thể xem là bình thường.
“Trong tài chính, chỉ có tiền là thật, còn các số liệu trên BCTC chỉ là hình bóng của tiền”, câu nói này của kế toán trưởng một công ty niêm yết dường như đang đúng với trường hợp của PTL. Thiết nghĩ, điều này cần phải có sự mạnh tay hơn nữa của cơ quan quản lý, chứ không chỉ dừng lại ở việc yêu cầu giải trình thông tin.
Về phía DN, PTL lý giải như thế nào về quyết định thay đổi này, quyền lợi của cổ đông sẽ ra sao? ĐTCK sẽ tiếp thông tin đến bạn đọc.

Theo Phan Hằng Phương
ĐTCK​