Quốc hội thông qua Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam

Quốc hội thông qua Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam

• Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam (ĐSCTBN) là dự án có vốn đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của Việt Nam. Vào ngày 30/11, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư dự án ĐSCTBN với tổng vốn đầu tư lên tới 67,3 tỷ USD – đây là dự án có vốn đầu tư lớn nhất tại Việt Nam. Dự kiến dự án sẽ bắt đầu xây dựng vào năm 2027 và hoàn thành vào năm 2035.

Dự án ĐSCTBN lần đầu tiên được trình bày trước Quốc hội vào năm 2010, tuy nhiên, dự án đã không được thông qua do những lo ngại về nguồn lực tài chính (vào năm 2010, tổng vốn đầu tư dự án ước tính là 56 tỷ USD, tương đương 38,1% GDP, và nợ công chiếm 56% GDP), công nghệ và kế hoạch triển khai. Dự án đã được trình lại tại Quốc hội vào năm 2019 và một lần nữa lại không được thông qua.

Tại kỳ họp lần thứ 8, Quốc hội khóa 15, các đại biểu đã thống nhất rằng đây là thời điểm thích hợp để Việt Nam đầu tư vào đường sắt cao tốc, khi GDP của Việt Nam đang tăng trưởng (ước tính đạt 465 tỷ USD vào năm 2024) và tỷ lệnợ công/GDP đang giảm (ước tính vào khoảng 36%- 37% GDP).

• Tốc độ thiết kế là 350 km/h; thời gian di chuyển giữa Hà Nội và TP. HCM sẽ rút ngắn lại còn 5,5 giờ: Dự án ĐSCTBN sẽ xây dựng mới tuyến đường sắt đôi, khổ 1.435 mm với tốc độ thiết kế lên đến 350 km/h và tải trọng đạt 22,5 tấn/trục. Do đó, thời gian di chuyển giữa Hà Nội và TP. HCM dự kiến chỉ còn khoảng 5,5 giờ, nhanh hơn rất nhiều so với dịch vụ đường sắt hiện nay (33 giờ) và xe khách (35-45 giờ). ĐSCTBN sẽ có 23 ga hành khách, trong đó 5 ga trọng điểm bao gồm Ngọc Hồi (Hà Nội), Vinh, Đà Nẵng, Nha Trang, và Thủ Thiêm (TP. HCM), và 5 ga hàng hóa

• Nguồn vốn sẽ chủ yếu đến từ Ngân sách Nhà nước: Vốn đầu tư cho dự án ĐSCTBN sẽ được phân bổ từ ngân sách trung ương trong trung hạn, ngân sách địa phương và vốn từ tăng thu ngân sách và giảm chi tiêu, trong khi vay vốn sẽ chỉ chiếm tối đa 30% tổng vốn đầu tư. Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án này sẽ được bắt đầu xây dựng vào cuối năm 2027 và dự kiến hoàn thành trong năm 2035. Phần lớn vốn sẽ được phân bổ trong giai đoạn xây dựng (2027-2035). Thời gian hoàn vốn dự kiến là tròn 33,6 năm (không tính chi phí hạ tầng).

• Dự án được dự kiến sẽ đóng góp bình quân khoảng 1,0 điểm % vào tăng trưởng GDP mỗi năm trong 12 năm. Bên cạnh tác động trực tiếp đến tăng trưởng GDP, dự kiến còn có những tác động tích cực khác bao gồm:
(1) Tạo ra nhiều việc làm mới.
(2) Đáp ứng nhu cầu vận chuyển và kết nối các thành phố/tỉnh.
(3) Thúc đẩy ngành du lịch.
(4) Giảm tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường.
(5) Nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia, góp phần thu hút thêm FDI.

• Tỷ lệ nợ công/GDP thấp, tạo dư địa thuận lợi cho các biện pháp kích thích tài khóa trong trung hạn: Việc phê duyệt dự án ĐSCTBN là một yếu tố cần thiết cho việc phát triển hạ tầng và phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế của Chính phủ trong trung và dài hạn. Ngoài ra, mức nợ công thấp (chiếm 36%-37% GDP), thấp hơn nhiều so với mức trần 60% của Quốc hội, tạo dư địa thuận lợi cho các biện pháp kích thích tài khóa trong trung hạn.