TTCK ??" VNINDEX ??"Cái nhìn dưới ??oLý thuyết trò chơi??? và tâm lý đầu tư

TTCK ?" VNINDEX ?"Cái nhìn dưới ?oLý thuyết trò chơi? và tâm lý đầu tư

Lâu lắm rồi đọc được nhiều bài phân tích của anh em, hôm nay em xin mạn phép gởi gắm vài dòng suy nghĩ cho thị trường ở thời điểm hiện tại đứng trên một cái nhìn đa chiều . Bài viết hơi dài, hy vọng cung cấp được vài thông tin cho các người chơi mới như tôi trên bối cảnh thị trường bất trắc và khó lường hơn bao giờ!
Một lần nữa , đáy 900 lại bị phá chỉ trong vòng chưa đầy nữa tháng ( 06/08/07: VNINDEX=883.9 và ngày 17/08/07 VNINDEX=887.9)
Liệu trong phiên thứ 2 đầu tuần 20/08 và cho cả tuần kế tiếp, VNINDEX có tìm đến ?ođáy mới? của nó? Ắt hẳn nhận định chỉ là nhận định, nhưng trên một sự vận động của thị trường nhạy cảm như TTCK, ở đó các bên tham gia vào chắc hẳn ai cũng muốn tối đa hóa những khoản lời của mình, đây giống như một trò chơi mà các bên chơi phải nắm luật chơi, để đưa ra những quyết định ở mổi thời điểm.
Suy nghĩ về Lý thuyêt trò chơi ?" Games Theory (sau khi ?otrót? xem phim A Beautiful Mind và ?olỡ?o thần tượng J.Nash )
Trích dẫn:
Lý thuyết trò chơi (game theory) thường được coi là một nhánh của toán và kinh tế học ứng dụng nghiên cứu về các tình huống trong đó các bên tham gia áp dụng những chiến lược ra quyết định nhằm tối ưu hóa kết quả mình nhận được. Một dạng trò chơi rất nổi tiếng của lý thuyết này được gọi là ?osự lựa chọn của người tù? (prisoner?Ts dilemma).
Trò chơi này có khuôn khổ như sau:


Hai nghi phạm A và B liên quan đến một vụ án bị cảnh sát bắt. Cảnh sát chưa có đủ bằng chứng để buộc tội, vì vậy họ tạm giam riêng hai nghi phạm để thẩm vấn và ra điều kiện như sau: nếu người này khai trong khi người kia ngoan cố không khai, người khai sẽ được tự do còn người kia bị kết án 10 năm tù. Nếu cả hai đều không khai, cả hai sẽ chỉ bị kết án 1 năm tù với tội danh thấp hơn (vì không đủ bằng chứng); còn nếu cả hai đều khai, mỗi người chịu 3 năm tù vì được khoan hồng. Tuy nhiên, cả hai nghi phạm này đều không thể biết người kia quyết định thế nào. Vậy trong tình huống này, A và B sẽ suy nghĩ và quyết định như thế nào?
Tình huống này được tóm tắt như sau:

Cả A và B đều muốn ở tù một khoảng thời gian ngắn nhất. Mỗi người đều có hai sự lựa chọn không khai (hợp tác) hoặc khai (bất hợp tác) với cảnh sát. Cho dù quyết định thế nào thì thời gian ở tù của người này còn phụ thuộc vào quyết định của người kia. Mỗi người sẽ phải quyết định mà không biết người kia quyết định như thế nào.
Trước tình huống này, nếu A (B) nghĩ rằng B (A) ?okhông khai?, sự lựa chọn tốt nhất của A (B) là ?okhai? để được tự do; còn nếu A (B) nghĩ rằng B (A) ?okhai?, sự lựa chọn tốt nhất của A (B) vẫn là ?okhai? để tránh bị ở tù 10 năm. Với logic này, kết quả là cả A và B đều quyết định khai (chịu 3 năm tù), cho dù đây không phải là sự lựa chọn tối ưu so với phương án hợp tác ngầm giữa A và B (chịu 1 năm tù).
Kết quả của những công trình nghiên cứu về lý thuyết trò chơi cho thấy nếu trò chơi này chỉ chơi một lần, sự lựa chọn tốt nhất cho hai người chơi là ?obất hợp tác?. Tuy nhiên, kết quả tối ưu ?ohợp tác? có thể đạt được nếu trò chơi được lặp lại nhiều lần giữa hai người chơi.
Liên tưởng về LTTC và TTCK-VN:


Ở trong mô hình trò chơi này, rõ rang những tính toán của Nhà ĐT cá nhân (NĐTCN), Nhà Đtư nước ngoài (NĐTNN), các đại gia và quỹ đầu tư ( tạm gọi là Bigboys-BB), các công ty NY (CTNY) và quyết định ảnh hưởng của NN sẽ ảnh hưởng lẫn nhau. Ở đó , nếu nhìn trên một chiều ngang của mô hình, sự tác động qua lại giữa NĐTNN và NĐTCN ảnh hưởng lớn nhất trong sự dịch chuyển của thị trường CK, là 2 ?ongười chơi chính?


Sự phản ánh qua lại giữa những người chơi chính này, ở một thời điểm nào đó, có thể là sự bổ trợ lẫn nhau, hoặc có thể cạnh tranh lẫn nhau trong cuộc chơi tùy mổi thời điểm, tùy lượng thông tin mổi bên nắm bắt được, và cũng có thể hoán đổi vị trí cho nhau trong quá trình đạt mục tiêu của mình ( Thắng ?" Thắng, Thắng ?" Thua).
Trở lại với diễn biến VNINDEX trong suốt thời điểm từ thời gian trước và sau Tết Đinh Hợi (Giai đoạn từ 700-1170). Như đã biết, đây rõ ràng là ?othời điểm vàng? , những tin tức tốt liên tục được đưa ra ?" WTO, APEC, dự báo tăng trưởng kinh tế 2007 mức cao trên 8.5%.
Lúc này là thời điểm mà các bên chơi đều say men chiến thắng, tâm lý ?oThắng- Thắng? lan tràn, dẫu ai cũng biết rằng cuộc chơi chẳng bao giờ diễn ra theo 1 chiều hướng. Sự phát triển tâm lý quá mức kéo VNINDEX lên tột đỉnh 1170đ ( Mà có thể trong năm này sẽ khó mà đạt được mức cao hơn), buộc Nhà nước phải tham gia vào ?otrò chơi?, liên tục các thông tin cảnh báo, các ?oquy tắc mới? được đưa vào trò chơi Kết quả là VNINDEX được kéo về mức 900 ( 905đ, ngày 24/04/07).
Tuy nhiên, những tay chơi đầy kinh nghiệm với những khoản thắng lợi ?okếch sù?, chắc chắn đã cắt lỗ từ trước đó rất lâu, (đúng hơn là cắt bớt một khoản lời ) trước khi TT xuống đáy, và họ ung dung ngồi nhìn những ?otay mơ? thèm muốn chuẩn bị bước vào cuộc chơi, và càng nhiều người chơi, thì ?ocuộc chơi? càng hấp dẫn, nhất là những kẻ chưa nắm được ?oluật chơi? thì càng dễ bị điều khiển bởi người chơi chính .
Kết quả là VNINDEX một lần nữa leo dốc thẳng tiến lên 1113đ, tăng gần 210đ chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng! (25/04/07 - 23/05/07)
Một lần nữa, Nhà Nước lại vào cuộc với một quyết định khống chế cho vay đầu tư chứng khoán 3%, sự can thiệp được báo chí nhận định là ?oLiều thuốc mạnh? đánh thức những kẻ đang ?osay mồi?. Tiếp theo đó, một quy tắc chơi mới- khớp lệnh liên tục ?" chính thức được áp dụng, làm những tay chơi mới bước vào ?ochoáng váng?, tâm lý hoảng loạn lan tràn.


Đây lại là một cơ hội khác với những NĐTNN và các BigBoys, liên tục các đòn tâm lý được tung ra, những ?obáo cáo? của HSBC, Merrill Lynch?dường như rất đúng lúc để đưa TT về điểm mong muốn của họ. Có một ?obàn tay? sắp đặt nào trong cuộc chơi này? Liệu ai có thể trả lời không có sự liên kết nào trong nội dung các báo cáo mà các tổ chức đưa ra nhằm đánh giá các thị trường mới nổi như VN? Bởi ngay chính họ cũng là những người đang tham gia vào trò chơi, họ hoàn toàn có thể hiểu được lúc nào họ cần ?ohợp tác? (co-operation) hay là ?ocạnh tranh? (competitive ) để cùng thắng. Họ hiểu rằng họ đủ mạnh về tiềm lực tài chính , và thông tin ?" là hai yếu tố quan trọng nhất trong sự tác động để thay đổi một ?otrò chơi? trên thương trường.
Khi bạn chủ động thay đổi trò chơi, nghĩa là bạn đang muốn nắm chiến thắng. Chẳng ai thay đổi cuộc chơi để chấp nhận thua cuộc về mình trong ?otrò chơi -TT chứng khoán? . Điều này quả là tuyệt vời, bởi dường như cuộc chơi đã chuyển hướng theo đúng suy nghĩ của họ.
Đánh giá tài chính và ảnh hưởng vĩ mô:
Xét trên một nhận định khác, thời điểm quý 2 và quý 3 là thời điểm giải ngân mạnh của các quỹ đầu tư. Rõ ràng chiến lược ?ogiảm nhiệt? TTCK của NN đem lại những kết quả nhất thời với chính phủ, nhưng vô tình lại trở thành một trong những ?obài chiến lược? của các NĐTNN và Bigboys trong tác động lên TTCK để đạt mục tiêu của mình.
Nhưng điều gì đã xảy ra tiếp theo? Những tay chơi ?olướt sóng? cũng bắt chước tham gia vào chiến lược này ( Điển hình nhất là là một số Tv.. trên DĐ mà thôi, em không nêu tên đâu!!)liên tục hô hào thị trường sẽ xuống dưới 900, 800 thậm chí 700?những tác đông tâm lý ?oăn theo? vô tình kéo VNINDEX một lần nữa xuống dưới 900, giảm hơn 30% so với điểm cao nhất trong năm, trong bối cảnh dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế có thể chỉ giảm khoảng 0.03 ?" 0.05% ( 8.0 so với dự kiến từ 8.2 - 8.5%) và cho dù chỉ số giá cả và lạm phát có thể tăng ( dự kiến thấp hơn mức tăng trưởng kinh tế ). Mọi so sánh đều khập khiển, nhưng một sự chênh lệch tăng giảm quá cao giữa các yếu tố cấu thành một nên kinh tế ắt hẳn cũng đáng để cho mổi nhà đầu tư nhìn nhận thực hư của vấn đề! Với một nền kinh tế đang phát triển như VN, dễ nhận thấy rằng kinh tế tăng thì lạm phát cũng sẽ tăng theo. Hơn nữa với một nên kinh tế chưa hoàn toàn được chấp nhận như là nền ?okinh tế thị trường? như ở VN, thì chính phủ càng có nhiều công cụ để kìm hãm tốc độ tăng trưởng giá cả , và điều này bao giờ cũng dễ hơn là cố làm cho nền kinh tế phát triển!
Các báo cáo tài chính quý II được đưa ra đầy lạc quan. Tăng trưởng lợi nhuận các công ty 6 tháng đầu năm đạt mức rất cao 50 -60%, thậm chí hơn 90% ( Theo tinnhanhchungkhoan.vn).
Vậy thì lý do gì để VNINDEX lại tiếp tục ?oxoay vần? trong vũng xoáy? Sự ảnh hưởng của TTCK TG chăng?
?oTTCK Việt Nam nằm ngoài tầm ảnh hưởng của trận động đất mà TTCK thế giới phải gánh chịu trong 2 tuần qua? là chính kiến trên mặt báo của nhiều giáo sư, tiến sĩ và học giả tài chính.. ( theo tinnhanhchungkhoan.vn)
Một điều dĩ nhiên, những bên tham gia trò chơi thừa hiểu rõ cục diện vĩ mô này, nhưng những tay chơi mới thì chưa hẳn. Họ lo lắng với từng dòng tin đưa ra, căng thẳng và tức tối nhìn túi tiền vơi đi từng giờ, hoặc cũng tạm mãn nguyện khi khoản lỗ được bù đắp đôi chút khi TT lên trong vài phiên điều chỉnh dưới tác động của những tay chơi đang muốn điều tiết cuộc chơi .
Dĩ nhiên, trong cuộc chơi này giữa các NĐTNN và Bigboys, họ vẫn luôn mâu thuẫn về lợi ích của chính bản than họ, một số đã tranh thủ ?ogom hàng? khi VNINDEX về 883, một số khác tham lam hơn vẫn muốn phá bỏ luật chơi và tạo luật mới - thế nên họ biết lúc nào sẽ ?ohợp tác?, và lúc nào ?obất hợp tác? , khi đó họ sẽ không để cuộc chơi ảnh hưởng đến lợi ích của chính họ.