Cuối tuần xin phép DD cho các đệ tử Phật được nghe các bài giảng và phim về Đạo Phật !

BA NĂM CẢI TÁNG.

Hỏi:
Kính thưa Thầy, ngoài Bắc có tục lệ, người chết chôn ba năm lại đào lên bốc xương đem chôn nơi khác, thật là mất vệ sinh làm ô nhiểm môi trường sống và chật đất. Chúng con mong Thầy dạy bảo để chúng con và mọi người thấu hiểu sự thật cái nào đúng, cái nào sai để chúng con và mọi người sửa lại cho tốt đẹp và phù hợp hơn.

Đáp:
Việc ba năm cải táng là một việc làm vừa hao tốn tiền của, vừa làm mất vệ sinh môi trường sống chung. Ngoài Bắc đã thành một tục lệ, tục lệ này xuất phát từ đâu? Từ những ông thầy địa lý.

Trong lúc Đinh Bộ Lĩnh còn là một chú bé chăn trâu, có một thầy địa lý bên Trung Hoa sang Việt Nam đi tìm hàm rồng để cải táng nắm xương tàn của người cha vào huyệt đế vương để con cháu sau này làm nên danh phận. Khi tìm được huyệt đế vương dưới đáy hồ, ông bèn đến nhờ Đinh Bộ Lĩnh đem gói xương này bỏ xuống đáy hồ nơi có các gộp đá. Đinh Bộ Lĩnh nhận làm việc này, nhưng ông về cải táng mộ cha mình lấy nắm xương của cha bỏ vào những gộp đá trong đáy hồ, còn nắm xương cha của ông thầy địa lý kia được ném vào chỗ khác, nhờ đó sau này Đinh Bộ Lĩnh lên làm vua nước ta.

Nếu chúng tôi xác định không lầm thì tục lệ ba năm cải táng là do các ông thầy địa lý bịa đặt ra để lừa đảo mọi người, làm tiền một cách bất chánh. Cải táng là để chôn vào huyệt đế vương, con cháu sau này làm ăn phát đạt sang giàu, làm quan hoặc làm vua. Nhưng mãi sau này thành một tục lệ khó bỏ. Người miền Bắc bị phong tục này nên ba năm phải cải táng, nếu không cải táng thì thấy như mình còn thiếu sót một việc gì và bị mọi người lên án là bất hiếu. Cũng như bây giờ nhà nào có người chết mà không rước thầy chùa tụng kinh thì coi như thiếu sót một việc gì và cũng bị mọi người lên án là bất hiếu. Vì thế người ta quá sợ hãi những dư luận, cho nên ít ai dám đi trên dư luận để đả phá đi những phong tục mê tín lạc hậu.

Hiện giờ người ta không dám đả phá những phong tục mê tín lạc hậu mà lại còn ca ngợi tán thán cho đó là văn hóa dân tộc, thật là đáng trách. Người ta đâu biết rằng sự giàu nghèo và làm quan, vua chúa đều do nhân quả. Nếu không gieo nhân làm vua, làm quan thì không bao giờ làm vua, làm quan được, nếu không gieo nhân giàu có thì không bao giờ giàu có được. Tất cả đều do nhân quả thiện ác mà có những điều trên chứ không phải đi tìm huyệt đế vương là con cháu làm vua làm quan; chứ không phải đi tìm huyệt giàu sang mà con cháu sẽ giàu sang. Những điều này là những điều mê tín lạc hậu, còn những loại sách địa lý là những loại sách phi đạo đức, muốn ăn không ngồi chơi mà làm giàu, muốn không đánh giặc mà làm vua, muốn không học tập mà làm quan thì thật là một điều bất công.

Đứng trên đạo đức làm người, ba năm cải táng là một việc làm vô đạo đức:

1/ Điều vô đạo đức thứ nhất: ông cha đã chết đi, được chôn cất yên mồ ấm mả, bây giờ con cháu xúm lại móc lên, phải chi móc lên mà được sống lại thì cũng nên, móc lên để làm đám ma một lần nữa, giết hại sanh linh, tạo thêm tội ác không những cho những người còn sống mà người đã chết cũng thêm tội, chỉ có ăn uống nhậu nhẹt say sưa chứ chẳng có ích lợi gì.

2/ Điều vô đạo đức thứ hai: là điều bất hiếu với người đã chết rồi, ba năm để nấm mồ đất lạnh, đó là tội thứ nhất. Nấm xương tàn cuối cùng cũng chẳng yên đó là tội bất hiếu thứ hai. Giết hại sanh linh làm đám gây tạo tội cho người chết đó là tội bất hiếu thứ ba.

3/ Điều vô đạo đức thứ ba: là làm mất vệ sinh, gây nên môi trường sống ô nhiễm, khiến cho những người còn sống phải chịu những bệnh tật khổ đau tức là thiếu đạo đức làm người, làm khổ mình khổ người. Môi trường sống của chúng ta hôm nay tràn đầy sự ô nhiễm do vô tình mà chúng ta đã thải ra trong không gian biết bao nhiêu những loại khí độc, để rồi chúng ta phải thọ chịu lấy những hậu quả của những chất khí độc đó.

Tóm lại khi trong nhà có người chết thì chúng ta nên chôn cất một lần, xây mồ mả cho yên ấm ngay liền, đó là một việc làm tốt đẹp nhất, trong sạch nhất và đạo đức nhất của con người: “Sống cái nhà thác cái mồ.”

Thầy tin rằng mọi người khi hiểu được sự lợi ích này thì những phong tục tập quán kia sẽ được dẹp bỏ và Phật tử các con là những người tiên phong đi trước để xứng đáng là những người con của Phật, sống đầy đủ đạo đức làm người, không làm khổ mình khổ người, luôn luôn phá dẹp những phong tục mê tín lạc hậu khiến cho mọi người không hao tiền tốn của một cách vô lý, khiến cho mọi người không bị những kẻ lừa đảo “tiền mất tật mang,” khiến cho mọi người không còn bị các tôn giáo lừa đảo bằng sự cúng bái tụng, niệm, ngồi thiền, thần thông, bùa chú v.v… làm những việc phi đạo đức.

Trích: DỰNG LẠI PHÁP NHƯ LAI,
Phần I: CHÁNH TÍN - MÊ TÍN.
Trưởng Lão Thích Thông Lạc với Đường đến Niết Bàn

Cảm ơn bạn, thì ra là như thế!
Qua bài viết của bạn mình cũng có vài ý như sau:
Bình thường mình cũng không ham hố và để ý gì đến ăn uống, đói thì ăn, có gì ăn đấy, ko đòi hỏi gì. Vì thế nên mình cũng thường khuyên những người thân mình biết là ko nên giết thịt, ăn uống cũng nên đơn giản, nhưng thực sự mình thấy khó lắm, mọi người với suy nghĩ sống phải ăn, phải hưởng thụ và cho rằng các loài như gà, lợn ... là sinh ra để cho con người ăn thit. Mình cũng đã nói rất nhiều, nhưng họ lý luận nếu loài người ngay từ nhỏ mà ko ăn thịt thì sẽ ko đủ chất, và trẻ con ốm đau, còi cọc nếu ko giết thịt một số loài để ăn thì sẽ các cháu ko lớn và phát triển đươc. Thực sự mình cũng ko biết nói thế nào nữa. Mình cũng bảo là do thói quen và phụ thuộc vào thức ăn nên ko thể ăn chay đc, còn bệnh tật cũng do nghiệp và do sinh hoạt ăn uống, hít thở hàng ngày tạo nên, nhưng quả thật khó ai chấp nhận bạn ah! Bạn có thể cho mình vài lời khuyên được không?

Tất cả những gì xảy ra cho bạn đều là tốt và đều có mục đích giúp bạn trải nghiệm và học hỏi từ nó. Những tình huống, hoàn cảnh hay con người mà đang tương tác và bạn đang có trong cuộc sống của bạn đều chính là người thầy lớn của bạn. Nếu không học được gì từ đó, mà chỉ cảm thấy ham muốn những thứ khác, những hoàn cảnh khác con người khác thì bạn đã phí hoài cuộc sống của mình rồi. Vì bạn đang chưa thật sự học hỏi và có thể sống thoải mái với các trải nghiệm đó, cho nên cuộc sống mới gửi chúng cho bạn. Vì vũ trụ bao la này, cuộc sống tự nhiên này đã cho sinh thành ra bạn, cuộc sống chính là mẹ của bạn, mà mẹ thì luôn mong muốn những điều tốt nhất cho con, nuôi dưỡng và chăm sóc hết lòng... Cho nên đừng nói cuộc sống không ưu ái bạn, mà chỉ có bạn là không nhận ra tất cả những gì bạn cần thì chính là cuộc sống đang gửi chúng cho bạn đấy thôi. Người mẹ về mặt vật lý chỉ là cánh cửa, là lối mở để bạn tới với cuộc sống này, hay tin cậy vào người mẹ lớn hơn. Hãy tin cậy vào cuộc sống.

Bạc thật là từ bi ạ !
Cháu sẽ thử cố gắng xem Bác có hài lòng ko nhé ạ !
Chuyện ăn chay -mặn thì cũng do duyên và nghiệp ... mà dễ hay khó ạ !
Mẹ cháu nói ngày xưa mẹ cháu dù ko muốn cũng ko có để ăn (vì chỉ thỉnh thoảng bắt được con cua,ốc ,tôm cá ... gì thì cả nhà được ăn con đó,còn chỉ dịp giỗ ,tết mới có thịt để ăn) nên gần như toàn ăn ...chay ạ .
Còn ngày nay con người có nhiều điều kiện hơn nên cũng ăn uống,tụ tập... nhiều hơn và vì vậy ăn thịt nhiều hơn . Mà đám cưới thì ngày càng to và hoành tráng hơn nên sát hại vật càng nhiều hơn ...
Nhưng Bác ơi dù sát hại nhiều đến đâu thì hiện nay vật (chỉ tính gia cầm,gia súc thôi )vẫn nhiều hơn người .Vào trại gà thì đầy ắp,chỉ mấy tháng là đến lứa thịt và lò mổ lại mổ hàng loạt...
Theo cháu thì nếu Bác là người trực tiếp nội chợ thì bác tự hướng dẫn về dinh dưỡng cho cả nhà ,rồi tự điều chỉnh = cách mua lượng thịt ít dần và rau củ ,đậu ... tăng thêm rồi chịu khó chế biến ngon hơn để mọi người vẫn hào hứng ăn >>> dần sẽ quen ăn ít thịt >>> nếu ăn ít nữa thì cho 1 vài ngày ko có thịt trên mâm .
Nếu Bác là người ăn trong nhà thì Bác đề nghị mẹ,hay vợ làm tương tự như trên và nói thêm rằng Bác rất thích ăn món ăn làm từ rau,đậu ... chẳng hạn như thay vì chả lá lốt với thịt lơn thì bác bảo ăn chả lá lốt từ đậu và nấm hương mộc nhĩ hay chả từ đậu xanh xay ... ạ !

Hihi, ko biết bạn nhiều tuổi chưa mà gọi bác - cháu thế này...
Mình là lứa tuổi 8x đời đầu, sinh ra trong gia đình nông dân nghèo nên từ bé cũng ăn uống khổ sở quen rồi, vì vậy khi lớn lên đi làm dù kinh tế có chút cải thiện nhưng mình vẫn ko tham đắm vào ăn uống. Mỗi lần về quê, mình nói với mẹ là dù lâu ngày con về thăm nhà nhưng con sẽ vui khi được mẹ cho ăn bữa cơm rau cà, còn con sẽ buồn khi mẹ giết thịt con này con kia để làm cơm.
Quả thực mình thấy cái ăn cái uống nó đúng là do nghiệp và thói quen thật, ngay những người thân xung quanh mình có những người ko thể ăn nổi một bữa cơm chay. Nhưng nói cho cùng việc ăn chay hay mặn thì ko quá nặng nề để rồi mình lại đi bám chấp vào đó, ngay như thời Đức Thế Tôn còn tại thế, Ngài cũng ăn theo những gì mà mọi người cúng dường. Cái quan trọng nhất vẫn là tâm của mỗi người phải ko bạn?

Vâng ạ ! Nhưng ăn được chay với lòng từ thì sẽ tốt hơn ạ !
Chữ ký của Bác (thôi cứ cho phép cháu gọi như thế để thể hiện lòng tôn kính nhé ạ)hay quá ạ ! Hiểu và áp dụng được trong đời thì đã tự biến Ta Bà thành Cực Lạc ạ !

Không mời tự đến, không đuổi tự đi.
Đến như thế nào, đi như thế đó.
Đến đi như gió, hợp tan như mây.
Gió mây vô thường, vấn vương chi khổ.
Không Tham Lam thì sẽ không Sợ Hãi!

--- Gộp bài viết, 02/10/2014, Bài cũ: 02/10/2014 ---

Huhu,con thật vô duyên vô phước,nghiệp nặng phúc mỏng nên ko được gặp Thầy khi Thầy còn tại thế , mà bây giờ mới gặp được Thầy trên mạng ...


....

--- Gộp bài viết, 06/10/2014, Bài cũ: 06/10/2014 ---

--- Gộp bài viết, 06/10/2014 ---

“Tham ái” qua lăng kính Phật giáo


Con người bao giờ cũng muốn vươn lên từ đời sống thấp hèn để tìm một cái gì đó cao đẹp và an lạc hơn đằng sau bức tường đầy sự hấp dẫn của ngũ dục (tài, sắc, danh, thực, thùy) mà con người cảm nhận qua tri giác hay còn gọi là tham ái...


Theo quan điểm của Phật giáo “hạnh phúc” là sự đoạn trừ tâm tham ái, để hiểu rõ vấn đề này, người viết xin chia sẻ quý vị quan điểm này như sau:

Chúng ta đang sống trong cõi Ta-bà như mảnh vườn hoang luôn bị chế ngự bởi dục vọng khổ đau, bệnh tật, sầu hận, chết chóc… Con người bao giờ cũng muốn vươn lên từ đời sống thấp hèn để tìm một cái gì đó cao đẹp và an lạc hơn đằng sau bức tường đầy sự hấp dẫn của ngũ dục (tài, sắc, danh, thực, thùy) mà con người cảm nhận qua tri giác hay còn gọi là tham ái.

Tham ái là gì? Chữ “ái” là sự yêu mến (taṇhā), sự thèm khát, chữ ái ở đây là chỉ cho lòng ham muốn qua cảm thọ, ái chính là nguồn gốc của sự sinh tử luân hồi. Có sáu ái xứ: ái sắc, ái thính, ái hương, ái vị, ái xúc, ái pháp. Ái nói cho đủ là ái dục sự ham muốn của con người. Ngũ dục này làm cho con người dong ruổi mãi để tìm cầu, khiến cho tâm hồn không có điểm dừng nghỉ, như mặt hồ nước gợn sóng lăn tăn mãi không bao giờ phẳng lặng. Trong cuộc sống vô thường đầy huyễn mộng không có gì bền chắc, chúng ta mau thức tỉnh tu tâm để tìm ra con đường giải thoát:

Tịnh tâm quán niệm kiếp vô thường

Thân người giả tạm giống hạt sương

Kiếp người chỉ sống trong hơi thở

Tu mau kẻo trễ, tỉnh mộng trường

(Trí Giải)

Hạnh phúc đến với những ai có niềm tin vững chắc rằng có cái gì đó hướng thiện để cho cuộc sống có ý nghĩa. Con đường hướng thiện ấy chính là quay về với đạo Phật, là con đường đưa đến hạnh phúc cho chúng ta ngay trong kiếp sống hiện tại, mang lại hạnh phúc cho mình và cho người. Đó là mục đích chính của đạo Phật hướng dẫn cho chúng ta tiêu diệt tham ái để đạt đến Niết bàn thực tại:

Con người tham ái thật thâm sâu

Bao năm dong ruổi mãi tìm cầu

Mang nặng nghiệp trần nơi tâm thức

Luân hồi lục đạo chịu khổ đau

(Trí Giải)

Muốn đạt được hạnh phúc chân thật miên viễn đòi hỏi chúng ta phải có sự hành trì thâm hậu, phải có ý thức quán chiếu rằng mọi sự vật, hiện tượng (các Pháp) là do duyên giả hợp thành, chúng ta càng bám víu vào thì càng đau khổ:

Thành, trụ, hoại, không… bởi do duyên

Nên đừng trói buộc sinh não phiền

Có hợp, có tan, thành chân lý

Sống kiếp vô thường vẫn an nhiên

(Trí Giải)

Chúng ta cần thực tập quán chiếu biết đủ (thiểu dục tri túc) thì tâm hồn mới an lạc, phải luôn ý thức rằng tiền tài vật chất chỉ là phương tiện sống, không phải là mục đích vĩ đại của tâm hồn. Cái chúng ta cần đó là một tâm hồn luôn nhẹ nhàng và an lạc không bị trói buộc vào trần cảnh:

Bước đi giữa chốn hồng trần

Tiền tài, danh vọng phù vân ở đời

Ví như sóng biển ngoài khơi

Hôn vào bãi cát, hợp rồi lại tan

Bao năm gói mỏi lang thang

Nay dừng chân nghỉ nhẹ nhàng an vui

(Trí Giải)

Vấn đề tìm cầu sự giác ngộ giải thoát ngay trong kiếp sống hiện tại là mục đích của tối thượng của đạo Phật, là suối nguồn hạnh phúc cho hành giả tu tập. Theo quan điểm của Phật giáo, hạnh phúc không phải nhiều tiền, nhiều bạc, ngọc ngà châu báu. Hạnh phúc không phải đặt chân vào chốn lâu đài lộng lẫy kiêu sa, hay cung vàng điện ngọc. Những thứ vật chất giả tạm, phù du này đức Phật và Phật Hoàng Trần Nhân Tông đã từ bỏ những thứ đó như bỏ một đôi dép rách để đi tìm một cuộc sống hạnh phúc nơi tự tâm. Bởi vì những thứ ngũ dục tham ái đó là tác nhân khiến tâm của con người quay cuồng, không biết dừng nghỉ và tạo thêm nhiều khổ đau. Hạnh phúc đối với những ai biết quay về với chánh Đạo và thực hành theo giáo lý của đức Phật để tìm lại nguồn hạnh phúc chân thật cho chính mình.

Từ xưa đến nay, chúng ta cứ mãi đi tìm nguồn hạnh phúc bên ngoài giả tạm mà quên đi nguồn hạnh phúc tự tâm, quên đi trong mình vốn có nguồn năng lượng hạnh phúc chân thật - đó là Phật tính! Bởi do ham muốn, do vô minh nên mới chìm đắm trong bong tối của sinh tử luân hồi, trải qua bao nhiêu kiếp sống. Tâm hồn chúng ta phải trôi dạt trong biển khổ sinh tử mênh mông vô tận như con tàu lênh đênh trên biển cả đại dương bị sóng gió ba đào nhấn chìm không bến bờ nương tựa.

Ngày hôm nay, chúng ta được làm thân người và gặp được Phật Pháp chính là phước duyên. Nếu kiếp này chúng ta sống buông trôi theo số phận, sống không định hướng cho tương lai, không biết tu tập trau dồi thân tâm, tạo nghiệp ác thì ắt hẳn phải chịu sinh tử. Một khi mất thân người rồi khó tìm lại được, làm được thân người đã khó, giữ được thân người lại càng khó hơn.

Chúng ta đến với đạo Phật không phải bằng niềm tin mù quáng, không nên Thần thánh hóa đức Phật. Chúng ta đến với đạo Phật bằng con mắt chánh kiến (trí tuệ) để “tri” và “hành”. Không phải để cầu khẩn van xin, ban phước hay cứu tai họa. Nếu chúng ta đến với đạo Phật mà không hành thì chúng ta vẫn bị nhấn chìm trong khổ đau. Đức Phật ra đời mục đích “khai thị chúng sinh ngộ nhập Phật tri kiến”. Ngài thị hiện ra đời chỉ dẫn chúng sinh con đường tu tập để giác ngộ giải thoát, Ngài không cứu một ai bằng sự cầu nguyện, cứu rỗi linh hồn. Ngài để lại linh dược (Giáo lý) cho chúng ta chữa căn bệnh phiền não. Chúng ta áp dụng tu tập thì chúng ta sẽ thấy linh nghiệm và sự mầu nhiệm trong lời dạy của Ngài:

Đức Phật dạy các đệ tử: “Các ngươi phải cố gắng tu hành để tự giải thoát, ta chỉ là người hướng dẫn mà thôi. Trong công việc chiến thắng mọi trở lực trên đường tiến triển để đi đến đích, chỉ có các ngươi là người có công hơn cả”. Đức Phật cũng dạy: “Ta như thầy thuốc hay, biết bệnh cho thuốc, uống hay không uống, lỗi ấy không phải tại thầy. Ta như vị chỉ đường, dạy con đường phải, nghe mà không đi, lỗi ấy không phải tại người chỉ đường”.

"Tự mình là vị cứu tinh

Tự mình nương tựa vào mình tốt thay

Nào ai cứu được mình đây?

Tự mình điều phục hàng ngày cho chuyên

Thành ra điểm tựa khó tìm”. (Pháp Cú 160)

Con đường tự lực được Đức Phật dạy như sau: “Này các Tỳ kheo, hãy tự mình thắp lên ngọn đuốc của chính mình, thắp lên với chánh pháp, đừng thắp lên với một pháp nào khác. Hãy tự mình làm chỗ nương tựa của chính mình, nương tựa với chánh pháp, đừng nương tựa với một pháp nào khác”. Tinh thần tự lực mang tính triệt để nhân bản này là một đặc tính của đạo Phật mang lại hạnh phúc cho chính bản thân của chúng ta. Hạnh phúc này rất đơn giản mà ai cũng có thể đạt được hạnh phúc đó, miễn là chúng ta phải đi đúng hướng mà đức Phật đã vạch ra.

Đức Phật dạy rằng: “Này chư tỳ kheo, chân lý cao siêu về sự chấm dứt khổ đau (dukkha) tức diệt đế là thế nào? Đó là sự chấm dứt ái dục mà không để lại dấu vết, sự từ bỏ ái dục, sự khước từ ái dục, sự giải thoát ra khỏi ái dục, sự xa lìa ái dục, này chư tỳ kheo đây là chân lý cao siêu về sự chấm dứt khổ đau”.

Hạnh phúc trong Phật giáo là sự từ bỏ tâm tham ái chấp trước không bám víu vào các pháp, thì ở trong đau khổ vẫn thấy an vui hạnh phúc, ở trong cảnh giới Ta-bà ngũ trước ác thế này quanh ta toàn ngũ dục quyến rũ, chúng ta không vướng mắt vào nó:

“Hạnh phúc là tự tại giữa khổ đau

Giải thoát là ung dung trong ràng buộc”

Hoặc là:

Khoác áo nâu sầm dứt trần duyên,

Tình nhiều oan trái lắm lụy phiền.

Bao người tham ái, sầu đau khổ

Đường trần mở lối, vui cảnh thiền”.

Và:

Vẫn biết kiếp người là ảo mộng

Duyên sinh giả hợp, có rồi không

Dù cho thế sự nhiều trắc trở

Bền tâm, vững chí, sống thong dong!

(Trí Giải)

Chúng ta luôn phải biết quý trọng trong những phút giây hiện tại, vận dụng phương pháp thích hợp và cụ thể để quán chiếu tu tập đoạn trừ tâm tham ái,

Quán bất tịnh, cách quán như sau: “Hãy quán sát thân này, từ bàn chân trở lên, trên từ đảnh tóc trở xuống, bao bọc bởi da và chứa đầy bất tịnh sai biệt. Trong thân này, đây là tóc, lông, răng, móng, da, thịt, gân, xương, tủy, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi ruột, bao tử, phân, mật, đàm, máu, mủ, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước miếng, máu mủ, nước ở khớp xương, nước tiểu. Đây là nhân, đây là duyên”…

Về hộ trì các căn, nội dung như sau: “Hãy sống hộ trì các căn. Sau khi mắt thấy sắc, tai nghe tiếng, mũi ngửi hương, lưỡi nếm vị, thân cảm xúc, chớ có nắm giữ tướng chung, chớ có nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì vì ý căn không được chế ngự khiến tham ái ưu bi, các bất thiện pháp khởi lên hãy thực hành nguyên nhân chế ngự các căn ấy. Đây là nhân, đây là duyên”

Về phòng hộ tam nghiệp, nguyên tác chỉ rõ: “Với thân được phòng hộ, với lời nói được phòng hộ, với tâm được phòng hộ, với niệm được an trú, với các căn được chế ngự, trong khi ấy, tham pháp sẽ không chinh phục”. Có rất nhiều phương pháp tu tập để đoạn trừ tâm tham ái, tiếp theo chúng ta tu tập trên “Tam pháp ấn”: (Vô thường, Khổ, Vô ngã)


Thấy rõ sự thật của “khổ đau” để diệt trừ tâm “tham ái”

Chúng ta nhìn nhận: “Cuộc đời là bể khổ triền miên”. Sự thật cuộc đời này vốn dĩ không có khổ đau hay hạnh phúc, mà sở dĩ cuộc đời nói khổ đau hay hạnh phúc là do tâm của con người tạo ra. Như một tấm vải trắng, nếu ta đeo kiếng đen thấy tấm vải hoàn toàn màu đen, nếu chúng ta đeo kiếng màu trắng sẽ thấy tấm vải hoàn toàn màu trắng thì sự thật chân lý cuộc đời cũng vậy! Nguyên nhân chính là do con người chấp ngã “ta”: xác thân ngũ uẩn này của ta, tài sản của ta, địa vị danh vọng của ta…con người bám víu vào đó rồi dong ruổi tìm cầu, cầu có rồi lại sinh tâm tham, muốn có thêm suốt đời tìm kiếm hạnh phúc nơi những thứ giả tạo ấy. Chúng ta càng bám víu chấp thủ vào ngũ dục thế gian thì càng tạo ra chướng ngại trên con đường tu tập. Chúng ta hãy suy ngẫm thử xem nỗi khổ đau của thân ngũ uẩn như thế nào? Để từ đó chúng ta tu tập xóa bỏ cái “ta” không còn bám víu vào những thứ ngũ dục giả tạo ấy thì tâm của chúng ta mới trở nên an lạc và giải thoát được những thứ ràng buộc kia.

Khổ là một sự thật hiển nhiên, không ai phủ nhận điều ấy. Hễ ai dấn thân vào chốn hồng trần tự hào cho rằng: “Cuộc đời mình chưa trải qua đau khổ”? Thật ra từ lúc mở mắt chào đời cho đến lúc nhắm mắt xuôi tay, chúng ta gặp biết bao nhiêu là nỗi trái ngang, vui buồn lẫn lộn, vinh nhục ngậm ngùi, đôi lúc chan chứa nước mắt hằng đêm trên gối chiếc. Khi nhìn thấy nỗi khổ đau của cuộc đời trong Cung Oán Ngâm Khúc Ôn Như Hầu (Nguyễn Gia Thiều) thi cảm rằng:

“Trẻ tạo hóa đành hanh quá ngán

Chết đuối người trên cạn mà chơi

Lò cừ nung nấu sự đời

Bức tranh vân cẩu vẽ người tan thương”

(câu 73-76)​

Thân con người giống như chiếc bèo trôi dạt lênh đênh trên dòng sông (vô thường), không biết trôi dạt về đâu? Con người không nắm được định mệnh của mình ra đi lúc nào, kiếp người quả thật vui ít khổ nhiều, có ai vui trọn kiếp mà không khổ bao giờ? Con người thường chấp bám vào những hạnh phúc giả tạm mưu cầu danh lợi địa vị, công danh, bằng những phương thức thủ đoạn đê hèn, chiếm đoạt tài sản kẻ khác, lừa gạt, tham nhũng, mua quan bán chức,...để tìm có đồng tiền sống thỏa mãn dục vọng đê hèn, nuôi dưỡng cái thân ngũ uẩn này. Ngày ngày trau chuốt giữ gìn nó, tìm không biết bao nhiêu thứ để phục vụ cho tấm thân giả tạm rồi cho rằng đó là hạnh phúc ở đời, là tiền bạc, là giàu sang, là ăn ngon, mặc đẹp. Chính những thứ hạnh phúc giả tạm này là cái gông cùm để trói buộc tâm chúng sinh, là cái ách nô lệ đè lên vai của nhân thế. Dưới ánh mắt của phàm phu đã bị che mờ bởi những thứ ngũ dục ấy. Vì thế tâm bị vô minh phiền não che lấp nên hằng ngày đã tạo vô số nghiệp ác, đánh mất chân tâm, bởi vậy mới kết nối chuỗi dài trôi lăn sinh tử luân hồi từ kiếp này đến kiếp khác.

“Ai nghĩ thân của tôi

Là phàm phu mê muội

Tăng mộ phần phiền não

Chấp chặt sự tái sinh”

(Trưởng Lão Tăng Kệ 575)

Do đó từ thực tại khổ đau, con người biết nhìn nhận nó để chuyển hóa tâm hồn, xóa bỏ lòng tham ích kỷ, xóa bỏ cái bản ngã, lòng tham muốn ganh tỵ, đố kỵ…thoát ra khỏi mảnh đất tâm của mình, bởi do sợi dây phiền não trói chặt chúng ta. Chúng ta hãy nương tựa vào chính mình, nương tựa vào ngọn đèn chánh Pháp, nhẹ nhàng thoát ra khỏi cuộc đời đau khổ trầm luân thể hiện chân lý sống cho chính mình, như đóa sen khẳng định sức sống mãnh liệt của nó, để rồi vươn lên từ chốn bùn nhơ tỏa ngát hương, tô điểm trần gian thêm đẹp, làm cho đời mang vẻ tôn nghiêm

Hoa sen tinh khiết chốn bùn nhơ

Thoát lên mặt nước tự bao giờ

Tỏa hương thơm ngát chân thiện mỹ

Tô điểm trần gian đẹp nên thơ

(Trí Giải)

Chúng ta muốn trở thành đóa hoa hiện thể để tô điểm trần gian thì hãy giống như đóa sen kia vượt ra khỏi chốn bùn nhơ! Tâm của chúng ta thoát ra khỏi sự ràng buộc của ngũ dục (tài, sắc, danh, thực, thùy) và đoạn trừ tất cả tâm phiền não tham sân si, mạn, nghi, ác kiến…và điều kiện tất yếu là chúng ta thấy được chân lý của khổ là một sự thật? Đức Phật dạy: “Sinh, lão, bệnh, tử khổ, ái biệt ly khổ, cầu bất đắc khổ, oán tắng hoại khổ, ngũ ấm xí thạnh khổ”. Nhưng đức Phật không phải chỉ ra sự thật của cái khổ để rồi chúng ta bi quan yếm thế, chán nản cuộc đời. Đức Phật chỉ rõ chúng ta chân lý sực thật của khổ đau (Khổ đế), Ngài chỉ rõ cho chúng ta nguyên nhân của khổ (Tập đế) và phương pháp diệt trừ khổ (Diệt đế) vào cảnh giới an lạc hạnh phúc Niết bàn là (Đạo đế). Cho nên trong khổ đau đức Phật chỉ cho chúng ta lối thoát, không phải chỉ khổ để rồi chỉ biết than thở chán nản.

Vậy nguyên nhân của khổ chính là tham ái, dục vọng của con người gây ra, khiến con người bám víu vào thân ngũ uẩn cho là của “ta”. Chúng ta quên rằng trong xác thân này từng sát na biến đổi liên tục của định luật vô thường, chúng ta càng bám víu sẽ càng khổ đau. Hãy quán chiếu cái thân ngũ uẩn này: sức khỏe, tri thức trong kiếp sống hiện tại nếu như ta sinh ra lục căn (tai, mắt, mũi, lưỡi, thân, ý) đi ngược lại với sự mong muốn của con người sẽ mang một nỗi khổ dằn vặt suốt đời với đôi mắt lé, mù, mũi hểnh, miệng méo hoặc câm, ngọng, tai điếc, thân lùn hoặc bị gù, ý bị thần kinh điên đảo. Nếu một người nào rơi vào một trong sáu (lục căn bất cụ) cảm thấy héo hon sầu muộn và ý nghĩa cuộc đời dường như đóng kín lại đối với họ. Hoặc có người thân hình xinh đẹp tướng hảo mỹ miều, thông minh tài trí hơn người, hằng ngày trau chuốt bản thân, bằng mọi thứ son phấn, quần áo trang sức…để hãnh diện với đời. Nhưng sự thật phũ phàng mang đến khi gặp một cơn gió độc, hoặc bị tai nạn xe cộ làm bị què, hoặc bị chấn thương thần kinh…đó là định mệnh! Chúng ta không thể nào làm chủ được cho nên cái thân ngũ uẩn này đối với định luật vô thường rất mong manh như ngàn cân treo sợi tóc, mới hôm qua còn vui cười gặp nhau đó, hôm nay đã mất rồi, hoặc chỉ trong một tích tắt thiên tai động đất sóng thần mấy chục ngàn sinh mạng ra đi về miền đất lạnh làm cho cảnh sinh ly tử biệt. Nhưng đó cũng là quy luật của cuộc sống - có sinh ắt có tử! Ai sinh ra cũng một lần chết, không ai tránh khỏi sự thật này, chỉ có điều sớm hay muộn mà thôi. Các pháp xưa nay theo lý duyên sinh của vạn vật, phải trải qua 4 chu kỳ sinh, trụ, dị, diệt hay thành, trụ, hoại, không. Có sinh phải có tử, có tụ phải có tán, một ngày qua đi chúng ta tiến gần đến với cái chết một ngày, sinh tử vô thường không hẹn một ai. Một người đang giàu sang sống hạnh phúc trở nên tán gia bại sản, tù đày, tâm đau khổ, tinh thần tán loạn điên đảo, mất trí trước sự mất mát lớn lao về tài sản hoặc chứng kiến trước cảnh sinh ly tử biệt của người thân ra đi. Biết bao nhiêu giọt lệ sầu rơi? Cũng có nhiều người bị những cú đấm tình cảm như trong hoàn cảnh ái biệt ly khổ, bị người tình bỏ rơi, hay sinh ly tử biệt. Qủa đấm này đau khổ biết chừng nào, hoặc oán tắng hội khổ, ghét nhau vẫn gặp mặt nhau hoài cũng là nỗi khổ…

Đức Phật dạy chúng ta thấy rõ sự thật của khổ, vô thường là để chúng ta nhìn nhận nó để rồi làm chủ nó, giải quyết vấn đền sinh tử khổ đau. Tất cả khổ đau hiện hữu là do chúng ta luôn ý niệm về cái “ta”, cho nên bất kỳ nơi nào có tham ái nơi ấy có quan niệm về cái “ta” và sự đau khổ.

Bởi vậy, hằng ngày chúng ta biết lắng đọng tâm tư quán chiếu về sự thật của khổ đau để chúng ta can đảm trải nghiệm khổ đau. Nếu chúng ta không gặp khổ đau thì đức Phật không thị hiện ra đời để độ sinh. Khi chúng ta gặp hoàn cảnh khổ đau dày xéo thân tâm, chúng ta phải biết chánh niệm tỉnh giác để làm chủ khổ đau, đừng bao giờ chùn chân và chán nản, bi quan trước gian nan khổ đau.

“Không đau khổ lấy gì làm chất liệu

Không lang thang đâu biết gió mưa nhiều

Không gian nan lấy gì thi vị hóa

Không lầm than đâu biết chuyện con người”

Đức Phật dạy sự thật khổ đau để chúng ta nổ lực tu tập giải thoát khổ đau, thay vì luôn cam chịu số phận, định mệnh rồi chịu thua nó. Chúng ta phải nổ lực đến cùng để chiến thắng nó. Con đường để thoát ra biển khổ trầm luân đòi hỏi chúng ta phải biết rõ nguyên nhân của khổ là do tham ái sinh ra. Từ đó hãy xóa hết ý niệm về cái “ta” thì cái tâm tham ái tự nhiên sẽ cắt đứt. Lúc bấy giờ hành giả sẽ cảm nhận hạnh phúc chân thật vắng mặt khổ đau, chân lý sự thật của cuộc đời phơi bày ra, cái hay của đạo Phật là bao giờ cũng có phương pháp để giải quyết vấn đề không phải để cầu lạy van xin. Cuộc sống chúng ta đau khổ, thì đi tìm nguyên nhân của khổ, để rồi diệt khổ, bấy giờ chúng ta sẽ hết khổ.

“Năm uẩn là gánh nặng

Kẻ gánh nặng là người

Cấm lấy gánh nặng lên

Chính là khổ ở đời

Còn đặt gánh nặng xuống

Tức an lạc ở đời

Đặt gánh nặng xuống rồi

Không mang thêm gánh khác

Nếu nhổ khát ái lên

Tận cùng đến gốc rễ

Không còn đói và khát

Đã giải thoát, tịnh lạc”

Chìa khóa vạn năng đức Phật để lại cho chúng sinh mở cửa giải thoát sinh tử luân hồi chính là giáo lý “Vô ngã”. Chúng ta hãy tu tập quán “Vô ngã” để diệt trừ tham ái.