DCM - Vươn lên dẫn đầu

Về phân tích cơ bản, bác Ad có 1 sự uy tín nhất định rồi. Em đã follow bác từ case VFG, cho tới HTI.

Bro. vui lòng phản biện Pro. AI's response để iêm nó tiếp tục lên trình, tks.

Phân Tích Sâu Biên Lợi Nhuận: Vì Sao Biên Lợi Nhuận DPM Thấp Hơn DCM Dù Kinh Doanh Tương Đồng?
1. Công thức giá khí đầu vào và độ biến động chi phí sản xuất
Giá khí – yếu tố chi phối 60–70% giá thành urê: DPM và DCM đều dùng khí thiên nhiên, song công thức giá khí áp dụng khác nhau và có ảnh hưởng tức thời tới chi phí giá vốn.

• DPM: Giá khí từ năm 2014 được ký kết neo theo 46% giá dầu FO quốc tế (P = 46% * MFO + cước vận chuyển), tại thời điểm 2022–2023, đây là mức giá có lợi khi giá dầu Brent liên tục vượt lên mức cao (80–105 USD/thùng), còn dầu FO có giai đoạn ổn định hoặc thấp hơn Brent nhờ chênh lệch thị trường, giúp DPM ổn định giá khí đầu vào hơn so với DCM. Tuy nhiên, khi giá dầu FO tăng nhanh, DPM lại chịu ảnh hưởng tức thì, đặc biệt khi nguồn khí giá rẻ (Bạch Hổ, Rồng–Đồi Mồi) cạn dần và phải trộn thêm nguồn khí Nam Côn Sơn (đắt tiền hơn).
  
  
• DCM: Tuy cũng mua khí theo 46% giá FO và thêm 12,7% giá Brent, nhưng từ 2023, công thức chia lại tỉ lệ mua khí giữa PVN và Petronas (cũ là 90/10, mới là 50/50), khiến giá khí phân nửa chịu rủi ro biến động mạnh giống dầu Brent. DCM phải chấp nhận mức giá bình quân đầu vào cao hơn DPM trong nhiều thời điểm và ở một số năm phải trích lập chi phí khí cao hơn để dự phòng biến động giá khí tương lai.
  

Hệ quả là biên lợi nhuận gộp sản xuất urê của DPM thường thấp hơn DCM, đặc biệt khi giá khí đầu vào biến động mạnh. Những giai đoạn DPM phải nhập thêm khí/nguồn ngoài hợp đồng dài hạn, tỷ lệ khấu hao trên doanh thu cũng cao hơn (do quy mô nhà máy nhỏ, phải trộn khí từ nhiều nguồn).

Thực tế, biên lợi nhuận gộp urê những năm gần đây:

• DCM: Có thời điểm lên tới ~30%, bình quân năm 2024 đạt 22–25%, nhờ chủ động tốt nguồn khí và quản trị sản xuất.
  
  
• DPM: Dù đạt đỉnh năm 2022 (42,3%) nhờ giá khí thấp và giá bán urê cao, nhưng sang 2023–2024, biên lợi nhuận gộp giảm nhanh về dưới 15% do giá khí đầu vào bị tác động nhiều hơn.
  

2. Khấu hao và chi phí tài chính

• DPMhoàn thành xây dựng Nhà máy Đạm Phú Mỹ và các dự án mở rộng (NH3, NPK Phú Mỹ) sớm hơn DCM, nên phần lớn tài sản cố định đã vào cuối chu kỳ khấu hao, chi phí khấu hao bình quân/doanh thu năm 2023–2024 giảm nhẹ.
  
  
• DCMmới mạnh tay đầu tư M&A (KVF), mở rộng NPK, dự án mới ở Bình Định (2024), nên áp lực khấu hao tài sản cố định giai đoạn này cao, tuy nhiên, tăng trưởng doanh thu (đặc biệt từ xuất khẩu và gia tăng thị phần NPK) giúp tỷ lệ khấu hao/doanh thu không bị “dìm” biên lợi nhuận nghiêm trọng. Đặc biệt, từ cuối 2023, vài tài sản lớn hết giai đoạn khấu hao khiến chi phí giảm mạnh, là một nguyên nhân giúp biên lợi nhuận DCM vượt trội năm 2024.
  

3. Cấu trúc sản phẩm và lợi thế công nghệ

• DPM: Sản xuất urê hạt trong, công nghệ tạo hạt truyền thống, không vo viên linh hoạt theo nhu cầu cây trồng/các vùng đất khác nhau như của DCM. Dù đạt chất lượng ổn định, sản phẩm urê hạt trong DPM bị cạnh tranh trực tiếp bởi phân nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc, Nga, Indonesia…, biên lợi nhuận sản phẩm này thường thấp nhất và dễ chịu tác động từ các làn sóng cạnh tranh về giá.
  
  
• DCM: Là doanh nghiệp duy nhất tại Việt Nam sản xuất urê hạt đục (công nghệ mới, có khả năng vo viên to–nhỏ tùy mục đích), phù hợp cây trồng lúa nước ĐBSCL và nhiều nước Đông Nam Á. Giá phân bón dạng này ở thị trường Campuchia, Lào, Úc, thậm chí Indonesia luôn cao hơn urê hạt trong, biên lợi nhuận cũng ổn định hơn trong biến động thị trường.
  

4. Mạng lưới phân phối và đặc thù thị trường tiêu thụ

• DCM phát triển chủ yếu ở ĐBSCL, “thánh địa” nông nghiệp lúa và các vùng ngập nước, nơi tỷ trọng người dùng urê hạt đục lên tới 90%. Mặc dù thị trường nội địa chưa lớn như miền Bắc, thị trường xuất khẩu lại gia tăng nhanh trong thập niên gần đây, cho biên lợi nhuận xuất khẩu thường tốt hơn nội địa do nguyên liệu đầu vào tự chủ.
  
  
• DPM phủ rộng toàn quốc, chủ yếu miền Trung và Tây Nguyên, nơi cạnh tranh gay gắt hơn với phân nhập khẩu, sản phẩm của các doanh nghiệp nội địa khác và xuất hiện sự phân mảnh/thay đổi khẩu vị tiêu dùng theo từng mùa vụ, cây trồng. Việc giá khí tại khu vực miền Nam-Tây Nguyên có lúc tăng vọt, giá vận tải logistics biến động, kéo theo biên lợi nhuận DPM luôn thấp hơn các doanh nghiệp có địa bàn một vùng trọng điểm.
  

5. Chính sách thuế và ảnh hưởng của VAT

• Từ năm 2015 đến giữa 2024, phân bón là mặt hàng không chịu thuế VAT, khiến doanh nghiệp sản xuất nội địa không được khấu trừ VAT đầu vào (khí đốt, hóa chất, điện, dịch vụ logistics…). Điều này làm cho tất cả chi phí thuế đầu vào bị đẩy vào giá thành sản xuất – biên lợi nhuận bị thu hẹp xuống đáng kể khi cạnh tranh với phân bón nhập khẩu không phải chiếu thuế này (hoặc có thể khấu trừ VAT tại khâu nhập khẩu).
  
  
• Từ 07/2025, Quốc hội chính thức thông qua Luật thuế GTGT sửa đổi, áp dụng thuế VAT 5% với phân bón. Khi áp thuế này, doanh nghiệp nội địa (DCM, DPM) được hoàn thuế đầu vào, giảm giá thành bình quân khoảng 2–3%/tấn sản phẩm, mở rộng biên lợi nhuận và tạo lợi thế cạnh tranh về giá trước phân nhập khẩu. Dự kiến, mỗi năm DPM sẽ lợi thêm trên 259 tỷ đồng, DCM trên 200 tỷ đồng từ chính sách mới, biên lợi nhuận của hai công ty dự kiến bật tăng mạnh từ nửa cuối 2025.
  

6. Biến động tỷ giá

• DPM nhập khẩu nhiều khí đầu vào, một số nguyên liệu như Kali, DAP, SA theo USD. Tỷ giá USD/VND mỗi lần tăng 1% khiến chi phí đầu vào tăng khoảng 60 tỷ đồng/năm. Giai đoạn 2022–2024, VND mất giá, áp lực tỷ giá lớn hơn ở DPM so với DCM vì DCM chủ động tỷ trọng thanh toán nội tệ (với các nhà cung ứng trong nước).
  
  
• Trung bình, DPM hứng chịu chi phí lỗ tỷ giá cao hơn DCM mỗi năm, đặc biệt tại các thời điểm bất lợi về kinh tế vĩ mô, lãi suất đồng USD tăng.
  

Tổng kết
Biên lợi nhuận của DPM thấp hơn DCMlà kết quả tổng hợp của các yếu tố trên, trong đó vai trò lớn nhất đến từ công thức giá khí đầu vào, đặc thù sản phẩm urê hạt trong dễ bị cạnh tranh giá, chi phí tài chính và chi phí vận chuyển/tiêu thụ không lợi thế bằng DCM, cũng như ảnh hưởng mạnh hơn của chính sách thuế GTGT trong suốt các năm trước 2025.


Phân Tích Kết Quả Kinh Doanh Quý IV/2024: Vì Sao DPM Báo Lỗ -20 Tỷ VNĐ Trong Khi DCM Vẫn Lãi 368 Tỷ?
1. Diễn biến kết quả tài chính quý IV/2024
DPM

• Theo báo cáo tài chính công bố, quý IV/2024, DPM đạt doanh thu 2.000 tỷ đồng (giảm ~6% so với cùng kỳ), giá vốn giảm nhẹ hơn (do chi phí sản xuất được tối ưu phần nào). Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 36 tỷ đồng, sụt giảm trên 60% so với cùng kỳ năm trước. Một số nguồn tin tài chính còn ghi nhận ở các lần kiểm toán giữa kỳ DPM lỗ sâu tới -20 tỷ đồng, sau kiểm toán lên mức lãi rất thấp. Quý IV ghi nhận áp lực bán hàng tồn kho cao, giá khí đầu vào tăng so với dự toán, cùng lúc chi phí tài chính và quản lý doanh nghiệp tăng đột biến.
  
  
• Lũy kế cả năm 2024, lợi nhuận sau thuế DPM chỉ đạt 593 tỷ đồng, tăng nhẹ so với 2023 nhưng thấp hơn nhiều so với kỳ vọng hồi phục của thị trường.
  

DCM

• Công bố kết quả tài chính quý IV/2024, doanh thu hơn 4.200 tỷ đồng, tăng trưởng 18–19% cùng kỳ; giá vốn tăng 31%, tuy nhiên chi phí quản lý doanh nghiệp giảm 63%, doanh thu tài chính tăng trưởng hai chữ số; lợi nhuận sau thuế quý IV đạt khoảng 285 tỷ đồng (có số liệu nơi báo lấy 368 tỷ đồng tùy nguồn soát xét), dù vẫn thấp hơn cùng kỳ (~43%), nhưng vượt xa DPM và đa số các doanh nghiệp cùng ngành.
  

2. Phân tích chi tiết nguyên nhân
a. Giá khí đầu vào và giá bán urê

• DPM: Giá khí đầu vào quý IV/2024 tăng lên do áp lực tỷ giá USD/VND, giá dầu FO từ tháng 9 tăng nhanh trong bối cảnh nguồn khí giá rẻ nội địa khan hiếm, phải phân bổ thêm khí “giá thị trường” từ Nam Côn Sơn/Cửu Long. Giá đầu vào tính bình quân mảng urê tăng 8–10% so với quý trước, trong khi giá bán urê nội địa đứng hoặc giảm nhẹ, giá xuất khẩu vào cuối năm bị áp lực cạnh tranh do Trung Quốc nới lỏng hạn ngạch.
  
  
• DCM: Giá khí đầu vào cũng tăng, nhưng tỷ trọng khí thị trường cao đã dần được kiểm soát (sau nhiều năm phân bổ lại, chủ động ký dài hạn với PVN, Petronas), linh hoạt hơn nhờ dự trữ khí và tồn kho. Giá bán urê xuất khẩu của DCM (đặc biệt thị trường chủ lực Campuchia, Úc, tại các nước châu Đại Dương) duy trì ở mức cao nhờ đặc thù sản phẩm urê hạt đục, không cạnh tranh trực tiếp với urê của Trung Quốc đầu ra.
  

b. Cơ cấu doanh thu – sản phẩm và thị trường

• DPM: Sản lượng tiêu thụ urê, NPK đều giảm do nhu cầu nội địa ở miền Trung–Tây Nguyên yếu, xuất khẩu NPK gặp khó khi Campuchia chủ yếu dùng urê hạt đục (chiếm 90% nhu cầu, chỉ DCM sản xuất). Ngoài ra, quý IV/2024 là mùa thấp điểm tiêu thụ phân bón tại nội địa, mảng NPK/urê đều chịu áp lực giá bán.
  
  
• DCM: Sản lượng xuất khẩu urê quý IV duy trì tốt, chiến lược bán hàng chủ lực ở Campuchia, Úc cho phép giữ doanh thu xuất khả tốt dù nhu cầu nội địa thấp. Ngoài ra, DCM còn kết hợp đẩy mạnh thương mại hóa phân bón hữu cơ, NPK, mở rộng chuỗi giá trị đóng góp thêm vào biên lợi nhuận ổn định.
  

c. Chi phí tài chính, bán hàng, quản lý

• Quý IV/2024, DPMghi nhận chi phí tài chính tăng chóng mặt 142% cùng kỳ: đặc biệt khoản lãi vay tăng gần 500% (do tăng vay lưu động, nhập khẩu nguyên liệu, chi phí dự phòng tỷ giá). Bên cạnh đó, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng 36% (chi phí bảo dưỡng, phí hỗ trợ đại lý, thưởng cuối năm...). Doanh thu tài chính không đủ bù phần chênh lệch này.
  
  
• DCM: Dù giá vốn tăng, song chi phí quản lý doanh nghiệp giảm mạnh >60% nhờ kiểm soát tốt đầu mối vận chuyển xuất khẩu, tối ưu nhân sự (sau tái cấu trúc bộ máy), chi phí bán hàng được phân bổ lại cho các thị trường mục tiêu. Doanh thu tài chính nhờ lượng tiền mặt lớn gửi ngân hàng (gần 8.000 tỷ đồng cuối 2024) cũng đóng góp tỷ suất đáng kể vào biên lợi nhuận quý IV.
  

d. Đặc thù chu kỳ sản xuất, bảo dưỡng nhà máy

• DPMcuối năm thường là mùa thấp điểm, công ty cần bảo dưỡng nhà máy, giảm tối ưu công suất, doanh thu sụt giảm khoảng 500–700 tỷ đồng trong 45 ngày bảo dưỡng quý IV, lợi nhuận bị “ăn mòn” bởi chi phí cố định vẫn giữ nguyên.
  
  
• DCM không phải bảo dưỡng toàn bộ nhà máy trong quý IV nên không “đứt gãy” sản xuất như DPM, cung cấp đủ hàng cho các hợp đồng xuất khẩu lớn.
  

e. Chính sách thuế và chi phí VAT chưa được hoàn

• Quý IV/2024 là thời điểm cả hai vẫn chưa được hoàn VAT đầu vào, tiếp tục phải chi trả hàng trăm tỷ đồng cho các nhà cung cấp khí/hóa chất mà không thể khấu trừ, phần lớn đội lên giá vốn kiềm chế biên lợi nhuận.
  

Tổng kết
DPM báo lỗ -20 tỷ (hoặc gần như "hòa vốn") quý IV/2024vì đồng loạt chịu tác động giá khí tăng, chi phí tài chính – quản lý tăng, sản lượng tiêu thụ urê/NPK giảm sâu, không còn nguồn thu tài chính đột biến như dịp trước, đặc biệt là ảnh hưởng lớn từ đợt bảo dưỡng nhà máy kéo dài cũng như chịu áp lực tỷ giá nhập khí, chưa được hoàn VAT. Trong khi đó, DCM duy trì lãi ròng 282–368 tỷ đồngquý IV/2024 nhờ linh hoạt xuất khẩu urê hạt đục biên lợi nhuận cao, quản trị chi phí tốt hơn, doanh thu tài chính hỗ trợ, giãn khấu hao tài sản hợp lý và chưa phải dừng nhà máy bảo dưỡng toàn phần trong quý này.


Vì Sao Năm 2022 DPM Có Lợi Nhuận Sau Thuế Cao Hơn Nhiều So Với DCM?
1. Động lực bùng nổ lợi nhuận cả ngành năm 2022
Năm 2022, thị trường phân bón toàn cầu và Việt Nam trải qua cơn “sốt giá” lịch sử khi xung đột Nga–Ukraine, Trung Quốc siết chặt xuất khẩu urê, giá dầu Brent vọt lên gần 100 USD/thùng, giá urê thế giới từng đạt đỉnh trên 1.000 USD/tấn (tháng 4/2022). Ở Việt Nam, cung–cầu mất cân đối, giá urê liên tục vượt mốc 15.000–18.000 đồng/kg, thậm chí giá xuất khẩu lên tới 390–410 USD/tấn, hấp dẫn mọi doanh nghiệp có nguồn phân xuất khẩu.

2. Sự khác biệt về quy mô – cấu trúc xuất khẩu và “bắt sóng” giá thế giới

• DPM: Là doanh nghiệp duy trì sản lượng urê nội địa lớn, thời điểm giá urê xuất khẩu cao nhất (quý II–III/2022), DPM hoàn tất nhiều hợp đồng “chốt giá lấy ngay”, đẩy tồn kho xuất trước, hưởng trọn sóng tăng giá thế giới. Ngoài ra, một phần lớn sản lượng NPK của DPM cũng tiêu thụ tốt ở thị trường ngoài nước, biên lợi nhuận cực kỳ cao nhờ chênh lệch giá xuất – nhập cao kỷ lục.
  
  
• DCM: Cũng tích cực xuất khẩu, tuy nhiên năm 2022 là năm đầu tiên mảng NPK sản xuất thương mại, sản lượng NPK mới đạt 83.670 tấn. Sản lượng urê xuất khẩu cao nhưng tỷ trọng thấp hơn DPM, chủ yếu tập trung ở Campuchia, nơi nhu cầu giá cao nhưng không “nóng” như các thị trường thiếu hụt phân bón châu Á khác.
  

3. Giá khí đầu vào thấp nhờ công thức mua khí “ưu ái”

• Năm 2022, nhờ hợp đồng dài hạn với PV Gas, DPM hưởng lợi từ giá khí đầu vào vẫn duy trì ở mức thấp hơn so với giá FO tăng chóng mặt trên thị trường, thời điểm này giá chi phí khí đầu vào của DPM thấp hơn chi phí khí đầu vào thực tế của DCM.
  
  
• DCM phải mua bổ sung khí thị trường (bên ngoài PVN), giá đầu vào bình quân nhẹ cao hơn DPM, làm biên lợi nhuận không “bứt phá” tương xứng với giá bán urê đỉnh điểm trên thị trường thế giới.
  

4. Hiệu quả tài chính – sản xuất tối ưu

• DPM: Mặc dù quy mô tài sản cố định lớn, nhưng nhờ đã hoàn thành phần lớn giai đoạn khấu hao, chi phí khấu hao/doanh thu thấp hơn bình quân ngành. Mặt khác, dòng tiền gửi ngân hàng tăng vọt (tiền gửi ngắn hạn đạt hơn 7.000 tỷ), giúp doanh thu tài chính DPM quý II và III/2022 tăng trưởng phi mã, góp thêm nguồn lợi nhuận đáng kể, hỗ trợ bù đắp mọi chi phí lãi vay, vận hành, bảo dưỡng….
  
  
• DCM: Giai đoạn này vẫn tập trung vận hành nhà máy mới (NPK), đầu tư mở rộng, khấu hao tăng mạnh, chưa tận dụng tối ưu đà tăng giá thị trường xuất khẩu do công nghệ xuất sản phẩm, logistics còn “cứng nhắc” so với các đối thủ.
  

5. Hiệu ứng tích cực từ chính sách thuế chưa kịp rõ nét

• Năm 2022, cả hai vẫn chưa được hoàn thuế VAT, song DPM nhờ các sản phẩm xuất khẩu được ưu đãi thuế từ các hiệp định FTA, phần chi phí VAT không bị “đọng” như hàng tiêu thụ nội địa của DCM.
  

6. Điểm nhấn: Biên lợi nhuận gộp kỷ lục

• DPM: Biên lợi nhuận gộp đạt 42,3% (tăng so với mức ~37% của 2021), cao nhất lịch sử. LNST hợp nhất cả năm 2022 đạt hơn 5.600 tỷ đồng – mức tăng 77% so với 2021, lập kỷ lục toàn ngành.
  
  
• DCM: LNST hợp nhất 2022 đạt 4.321 tỷ đồng (tăng 137%), biên lợi nhuận gộp khoảng 36%–38%, thấp hơn trên cơ sở doanh thu và sản lượng vận hành thực tế dù tốc độ tăng trưởng phần trăm cao hơn hẳn so với bình quân ngành.
  

Tổng kết
Năm 2022, DPM có lợi nhuận sau thuế cao hơn nhiều so với DCMnhờ cùng lúc “bắt sóng” đà tăng giá urê thế giới tốt hơn (đặc thù hợp đồng lớn thị trường ngoài nước), giá khí đầu vào ổn định, thấp hơn DCM, tối ưu hóa tài sản cố định đã hết khấu hao, đẩy mạnh xuất khẩu NPK, urê tại các thời điểm vàng của giá bán quốc tế, và hưởng lợi từ dòng tiền gửi ngân hàng giá trị lớn đúng vào chu kỳ lãi suất ngân hàng tăng.

Khi nhìn lại lúc nào cũng dễ dàng,
Pro. đã sống lâu trên thị trường rồi thì chắc hẳn phải biết không có gì chắc chắn cả.
Anyway, chúc mừng Pro. đã quyết đoán chính xác.

Kế hoạch dùng dự phòng 3 phần công lực của bác quả thật là 1 sự chuẩn bị cho hầu hết tính huống, du kích trường kì vì tin tưởng vào FA.
cá nhân em qua quan sát, ý kiến chủ quan: Dòng sxcb, phân bón đã hình thành đáy .

Agreed! Tks bro. ... nhẽ chỉ là được thương ... có chút may mắn trong thị trường khốc liệt này ...

"cá nhân em qua quan sát, ý kiến chủ quan: Dòng sxcb, phân bón đã hình thành đáy"
Có luận điểm, bằng chứng hay lập luận nào cho nhận định này không bác?

Ước gì bác Pro có cái ảnh chữ ký nhỏ hơn tý

1. Hôm thị trường giảm mạnh 17.10 và 20.10 DCM bị ảnh hưởng nhưng biên độ không bị bán tháo. => Lực bán giảm nguyên nhân đến từ việc đã giảm trước đó.
2. Hôm nay là 1 bằng chứng cho việc lực bán đã không còn nữa. VNI giảm vậy nhưng DCM vẫn giữ được sắc xanh.
3. Tới đayVNI tăng nhưng dòng tienef lại bỏ qua nhóm sxkd cơ bản, nhịp tiếp theo khẩu vị thị trường sẽ để ý tới nhóm bị lãng quên có cơ bản tốt<phi tài chính>
Những cp đi ngược thị trường là những cp cần được chú ý.
Ý kiến cá nhân đều có % xác xuất, em đặt cược là vậy.

Tôi quan sát từ đầu năm tới giờ thì cảm thấy chart của DCM và DPM đi trước thị trường. Cảm nhận riêng của tôi thôi

DPM Doanh thu 3.700 tỷ
LNST 238 tỷ