Một thế hệ thối nát ......

Tăng thuế VAT: Đánh vào người nghèo thay vì đánh vào tham nhũng lãng phí
Đăng lúc: 26.08.2017 09:04

In bài viết


Thực chất thuế GTGT của Việt Nam lại đang cao hơn 1 số nước phát triển như Đài Loan - Canada 5%, Nhật Bản - Thụy Sĩ 8%. Tăng thuế GTGT là đánh vào 90 triệu người tiêu dùng Việt Nam và hàng triệu người thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nặng.





Sau những gánh nặng giá xăng tăng, điện tăng, học phí tăng, người có thu nhập trung bình thấp trên cả nước lại vừa tiếp tục đón nhận một tin buồn: thuế giá trị gia tăng (GTGT) sẽ tăng. Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế GTGT từ 10% lên 12%, giải thích là vì thuế GTGT đang thấp hơn các nước và ngân sách đang chịu nhiều áp lực do giảm thuế nhập khẩu theo lộ trình hội nhập, cho nên phải tăng thuế theo "thông lệ quốc tế" (?).

Thực chất thuế GTGT của Việt Nam lại đang cao hơn 1 số nước phát triển như Đài Loan - Canada 5%, Nhật Bản - Thụy Sĩ 8%. Tăng thuế GTGT là đánh vào 90 triệu người tiêu dùng Việt Nam và hàng triệu người thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nặng.

Ads by AdAsia

End of ad break in 31 s
You can close Ad in {40} s


Nếu đề xuất này được thông qua, từ nay, đến mớ rau, con tép, gói mì tôm, hạt nước lã mà người nghèo cố gắng tằn tiện chi tiêu trước đây cho qua bữa để nuôi nổi gia đình, thì nay cũng sẽ phải chịu mua đắt hơn vì bị thuế GTGT đánh trên các mặt hàng thiết yếu làm đội giá dây chuyền. Cho nên họ lo lắng, không biết với cơn bão giá sắp ập đến họ sẽ phải "giật gấu vá vai" ra làm sao đây để sống qua ngày?

Dù được lý giải rằng do gánh nặng ngân sách, tuy nhiên Bộ Tài chính nên xem lại gánh nặng này là do đâu khi nhìn lại các số liệu sau đây:

Chỉ số cảm nhận tham nhũng trong khu vực công (CPI) năm 2016 của Tổ chức minh bạch Quốc tế (TI) đã đánh giá Việt Nam được 33/100 điểm, đứng thứ 133/176 trên bảng xếp hạng toàn cầu (gần chạm đáy), được cho là nằm trong nhóm các nước có tham nhũng nghiêm trọng.

Ngày 12.7.2016, tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng chống tham nhũng, Tổng thanh tra chính phủ Phan Văn Sáu báo cáo, 10 năm qua phát hiện gần 60.000 tỉ đồng thất thoát do tham nhũng nhưng thu hồi chỉ được 5.000 tỉ đồng. Vậy là gần 55.000 tỉ đồng tiền thuế của dân đóng góp cho ngân sách đã bị tham nhũng lấy mất. Tất nhiên đây mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, còn nhiều vụ tham nhũng nữa chưa bị phát hiện, số tiền bị tham nhũng thực tế lớn hơn nhiều và các đối tượng tham nhũng đó đã "hạ cánh" xong.

Đồng thời, ra sức "đóng góp" với tham nhũng là nạn lãng phí. Các dự án thua lỗ nghìn tỉ đua nhau mọc lên như nấm sau mưa. Đình đám gần đây nhất là 12 dự án đã bị điểm danh trên truyền thông, mỗi dự án thua lỗ vài nghìn tỉ đồng. Chưa kể đến các dự án khác như Dự án bô xít - nhôm Lâm Đồng lỗ gần 3.700 tỉ, đường sắt Hà Nội đội vốn 10.000 tỉ đồng, metro TP.HCM cũng không chịu kém, đội vốn hàng chục nghìn tỉ đồng. Ngoài ra, còn có các công trình khác đầu tư không hiệu quả như Bảo tàng Hà Nội, Công viên Hòa Bình... đầu tư hàng nghìn tỉ đồng nhưng đến nay vẫn vắng khách, gây lãng phí lớn.

Như vậy gánh nặng ngân sách hiện nay chủ yếu bởi tham nhũng và lãng phí, đầu tư dàn trải không hiệu quả, gây thâm hụt trầm trọng, chứ đâu phải do kiến thiết đất nước thực chất hiệu quả mà thiếu vốn? Vậy chẳng lẽ, nay người dân, trong đó có rất nhiều người nghèo, lại phải có trách nhiệm è cổ gánh chịu hậu quả sai trái trên của những người khác làm?

Đáng lưu ý, thuế GTGT mà tăng thì tuy ngân sách tăng lên thật, nhưng đồng thời cũng lại làm tăng thêm số người nghèo, và tham nhũng lãng phí cũng có thêm "đất màu mỡ" để mà bòn rút.

Vậy là việc tăng thuế GTGT này chưa biết có làm tăng được hiệu quả đầu tư công đến đâu vì còn vấp phải rào cản là quốc nạn tham nhũng lãng phí nữa, nhưng chắc sẽ làm cho người nghèo thêm nghèo đi khi đến mớ rau con tép cũng do thuế GTGT tăng mà làm đội giá lên. Sau những 12-16 giờ lao động cật lực đầu tắt mặt tối, bữa cơm của họ từ nay sẽ phải đạm bạc hơn. Vậy là thay vì nâng cao chất lượng đời sống của người dân để xóa đói giảm nghèo thì nay tăng thuế GTGT lại làm cho người dân chi tiêu sinh hoạt đắt đỏ hơn, phải nhịn ăn nhịn mặc để rồi nhiều người trở thành người nghèo hơn. Thành ra, tăng thuế GTGT như vậy lại đi ngược lại với chính sách xóa đói giảm nghèo của Đảng và nhà nước.

Sinh thời, sau khi tuyên ngôn độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: "Nếu nước độc lập mà nhân dân không được hưởng hạnh phúc, tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì".

Việt Nam ngày nay đã củng cố nền độc lập được hơn 40 năm, và theo lời dạy đó của Bác thì người dân đáng lẽ phải ngày càng cảm thấy hạnh phúc hơn, chứ không phải vẫn còn đang vật lộn với cuộc mưu sinh mà đã bị "siết" thuế thêm như vậy.

Cho nên trước khi tăng thuế với người dân, thì người dân có quyền đòi hỏi tiền thuế tăng lên của mình sẽ không phải là để "nuôi" tham nhũng lãng phí. Chừng nào vẫn còn tham nhũng lãng phí, cướp đi hàng tỉ tỉ đồng của dân đóng góp cho ngân sách như vừa qua, thì chừng đó người dân vẫn chưa cảm thấy đủ thuyết phục để đóng thuế thêm. Những đối tượng làm thất thoát ấy mới phải bị truy thu, chứ không phải là đòi hỏi những người dân lao động phải "quýt làm cam chịu" gánh thay cho họ như vậy được.

Lợi bất cập hại nữa là, khi phải đối mặt với thuế GTGT tăng, thì người dân sẽ phản ứng bằng cách thắt lưng buộc bụng, giảm chi tiêu, làm cho sức tiêu thụ hàng hóa giảm đi, đồng nghĩa với việc kìm hãm nền sản xuất kinh doanh. Và tất nhiên vì thế tổng tiền thuế GTGT thu được lại có nguy cơ "thất thu" so với kỳ vọng.

Phạm Mạnh Hà

Dạ em đây bác, nay bức xúc quá rồi, tuần sau rút hết tiền gửi TK đổ vào chứng thôi bác

Đã chuẩn bị tiền nộp thuế chưa mà đòi gửi tk ?

lần này tôi quyết tâm gạch hết tên đi luôn cho đỡ bực bội,

Cách đây ít hôm phường mới đi bầu tổ trưởn khu phố mà cũng có vận động hành lang ....

Tăng thuế VAT: Người dân sẽ mua nước giải khát với giá không tưởng?
Hoàng Thắng Thứ Năm, ngày 14/09/2017 12:00 PM (GMT+7)

(Dân Việt) “Nếu được ban hành, giá cả sản phẩm nước giải khát trên thị trường sẽ tăng khoảng 12%, ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, chi phí sản xuất sẽ tăng do mức thuế GTGT áp dụng cho đường. Tất cả các yếu tố này sẽ gây ra hệ lụy: tăng giá thành sản phẩm, giảm khả năng tiêu thụ, giảm doanh thu kéo theo giảm quy mô sản xuất, giảm lao động”, ông Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch VBA nói.

• Chủ tịch QH không đồng ý tăng thuế MT với xăng lên 8.000 đồng
• Có nhiều cách tăng thu thuế, sao phải tăng thuế suất thuế GTGT?
• Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính chưa tăng thuế,phí trong năm 2017
• Bị phản ứng đề xuất tăng thuế VAT, Bộ Tài chính xin giảm phí cho DN
• Vì sao nhiều đề xuất tăng thuế bị phản ứng?
• Đòi tăng thuế VAT - nên đặt mình vào vị trí nhân dân

Giá nước giải khát có thể tăng 12% sau khu Bộ Tài chính điều chỉnh tăng thuế GTGT, TTĐB

Tăng thuế, giá nước giải khát tăng 12%?

Sáng 14.9, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã phối hợp với Bộ Tài chính tổ chức hội thảo “Góp ý đề xuất sửa đổi, bổ sung 5 Luật thuế”. Trong đó, có thuế giá trị gia tăng (VAT), và thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).

Trước đề xuất, dự thảo của Bộ Tài chính về việc điều chỉnh thuế GTGT (VAT) từ 10% lên 12% đối với nước giải khát. Tăng thuế TTĐB đối với doanh nghiệp sản xuất nước ngọt là 10% và đánh thêm thuế suất thuế VAT áp dụng cho đường tăng từ 5% lên 6%.

PGS.TS. Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho rằng, việc điều chỉnh tăng thuế của Bộ Tài chính sẽ tạo tác động lớn tới các DN sản xuất nước giải khát Việt Nam.

Ông Việt nói: “Nếu luật được ban hành, giá các sản phẩm nước giải khát trên thị trường sẽ tăng khoảng 12%, ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, chi phí sản xuất sẽ tăng lên do mức tăng thuế suất VAT áp dụng cho đường.

Tất cả các yếu tố này sẽ gây ra hệ lụy: tăng giá thành sản phẩm, giảm khả năng tiêu thụ, giảm doanh thu kéo theo giảm quy mô sản xuất, giảm lao động… Đối tượng sẽ chịu ảnh hưởng và tác động nhiều nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Giải trình của Bộ Tài chính vẫn chưa trả lời được câu hỏi dự luật sẽ tác động ra sao với nền kinh tế”.

Trong văn bản kiến nghị của mình, VBA nhấn mạnh, báo cáo giải trình của Bộ Tài chính về dự luật này chưa trả lời được câu hỏi dự Luật này sẽ tác động như thế nào đến nền kinh tế? Nhà nước được lợi và bị hại như thế nào nếu thông qua luật thuế này

Riêng việc nước ngọt là nguyên nhân chính gây bệnh tiểu đường và béo phì cần phải được khoa học chứng minh. Ngoài ra, nếu áp dụng thuế TTĐB với nước ngọt có giảm dược tỷ lệ người bị tiểu đường, béo phì?

Nếu cơ quan soạn thảo quan tâm đến sức khỏe của người dân thì cần áp thuế TTĐB với các loại thực phẩm gây ra loại bệnh đó bởi có nhiều loại thực phẩm có hàm lượng đường cao hơn sản phẩm nước ngọt… Trung Quốc, nước đông dân nhất thế giới cũng chưa áp dụng thuế TTĐB với nước ngọt.

Thêm vào đó, giá bán nước giải khát tăng 12% rất dễ dẫn đến tình trạng nhập lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng hoành hành. Nhà nước sẽ phải tăng chi phí để chống buôn lậu.

Cơ sở tăng thuế của Bộ Tài chính chưa thuyết phục?

Trao đổi với Dân Việt xung quanh việc điều chỉnh 5 Luật thuế, PGS. TS Ngô Trí Long - Nguyên Viện trưởng Viện quản lý giá (Bộ Tài chính) nhận xét, đưa trà, cà phê uống liền vào diện phải chịu thuế TTĐB như thuốc lá, rượu bia cần xem nghiên cứu. Trà được coi là sản phẩm thông dụng, được tiêu dùng hàng ngày.



PGS. TS. Ngô Trí Long đề xuất cần có cuộc điều tra cụ thể tại Việt Nam tác động của nước giải khát tới sức khỏe con người Việt Nam

Ông Long nói: “Cà phê hòa tan là cà phê đóng gói sản phẩm có giá trị gia tăng cao của ngành hàng cà phê. Nếu buộc những sản phẩm này chịu thuế TTĐB sẽ triệt tiêu việc nâng cao chất lượng sản phẩm của DN. Bởi DN đầu tư công nghệ dây chuyền đóng gói, sản xuất các sản phẩm cà phê đều phải bỏ ra chi phí rất lớn.

Nếu đánh thuế TTĐB lên sản phẩm cà phê đóng gói thì sẽ không khuyến khích các DN không đầu tư vào chế biến sâu, không sản xuất ra những sản phẩm có giá trị gia tăng. Khi thị phần sản phẩm giá trị gia tăng gặp khó thì chẳng khác nào làm thu hẹp đầu ra của nông dân trồng cà phê. Sản phẩm cà phê đóng gói sử dụng nguyên liệu cà phê được sản xuất trong nước, nó khác với ngành bia, rượu, chủ yếu dùng nguyên liệu nhập khẩu”.

Vế đánh thuế TTĐB nước ngọt, PGS. TS. Ngô Trí Long cho rằng cần có cuộc điều tra cụ thể tại Việt Nam, bởi sự tác động của nó ảnh hưởng tới sức khỏe đối với loại nước ngọt có hàm lượng đường cụ thể là bao nhiêu và đặc biệt nước có ga. Theo ông Long, năm 2014, Nhà nước từng dự kiến tăng mức thuế, nhưng chưa thành công, nay muốn điều chỉnh tăng phải có khảo sát thực tế mới thuyết phục.

Xung quanh kết quả đánh giá tác động của dự thảo Luật sửa đổi 5 luật thuế đối với phát triển kinh tế và đời sống người dân tới nay vẫn chưa được Bộ Tài chính công bố.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đặt câu hỏi: “Đến nay, vẫn chưa biết kết quả tăng thu ngân sách bao nhiêu, việc tăng thu có bền vững không hay cứ liên tục điều chỉnh. Thứ hai là tác động đến người dân, doanh nghiệp, nền kinh tế ra sao, trong báo cáo tác động có đề cập không, ngành nào sẽ thua thiệt nhất. Thứ ba là điều chỉnh trong luật này có phù hợp với chiến lược phát triển các ngành không, việc khuyến khích phát triển ngành nọ, không phát triển ngành kia có được phản ánh trong điều chỉnh thuế hay không?”



Bà Phạm Chi Lan đề cho rằng cần có đánh giá tác động của việc tăng các sắc thuế trước khi tăng thuế

Theo bà Phạm Chi Lan, Bộ Tài chính đưa ra những căn cứ để sửa đổi 5 luật thuế là chưa đủ thuyết phục. Thứ nhất là Nghị quyết 07 của Bộ Chính trị đề cấp tất cả các vấn đề về ngân sách chứ không chỉ nguồn thu. Bà Lan cho rằng bội chi ngân sách cao là chi tiêu không hiệu quả, không sử dụng hiệu quả các nguồn lực nhà nước nắm trong tay, chứ không phải do thu ít.

Bà Phạm Chi Lan đề xuất, cần một cơ quan độc lập thực hiện đánh giá tác động của dự thảo Luật sửa đổi 5 luật thuế để bảo đảm tính khách quan.

Vẫn đang gửi mà, nhưng giờ suy nghĩ lai rồi

thằng éo con hoang ủn ỉn nó nại phóng tên lửa, hãi quá bác ah, kiểu này chiều đi viện nặng rồi, ...

Lương tối thiểu "còm" và tăng thuế VAT: Gánh nặng chồng gánh nặng...
LĐO | 11/09/2017 | 06:25

Người làm công ăn lương có thu nhập trung bình và thấp sẽ là đối tượng dễ bị tổn thương nhất nếu tăng thuế VAT. Ảnh: PK
Đề xuất tăng thuế VAT của Bộ Tài chính ập đến sau thời điểm Hội đồng Tiền lương Quốc gia chốt phương án tăng lương tối thiểu năm 2018 là 6,5% chưa lâu. Dù đây là hai quyết định độc lập nhưng lại có liên quan về đối tượng mà nó tác động đến: Công nhân, người lao động, người thu nhập thấp…

Lương tối thiểu “còm” có nguy cơ… “còm” hơn

Phương án chốt tăng lượng tối thiểu năm 2018 là 6,5% được Hội đồng Tiền lương Quốc gia cho biết mới chỉ đáp ứng từ 92-96% mức sống tối thiểu của người lao động. Nghĩa là trong năm 2018, tình trạng “lương không đủ sống” vẫn tồn tại trong cuộc sống của người lao động. Cũng theo hội đồng, theo lộ trình sớm nhất phải đến năm 2020 thì mức tăng lương tối thiểu mới đáp ứng được mức sống tối thiểu của công nhân, lao động.

Như vậy, đồng lương tối thiểu của người lao động đã “còm cõi” sẽ càng thêm “còm cõi” nếu thuế VAT tăng ở mức phổ biến từ 10% lên 12% từ thời điểm ngày 1.1.2019. Khi đó, mức hụt như hiện nay được tính toán là từ 4-8% sẽ càng tăng lên vì người làm công ăn lương sẽ phải chi phí nhiều hơn do bị tăng thuế VAT. Thuế VAT là thuế tiêu dùng, chính là một sắc thuế có độ phủ rộng nhất tác động đến hầu như không chừa một ai. Nói một cách không quá rằng, từ đứa trẻ sơ sinh được vài ngày bắt đầu bú sữa mẹ (người mẹ phải ăn, uống bồi bổ nhiều hơn để có sữa cho con) cho đến người quá cố (khâu hậu sự) đều phải chịu thuế VAT vì đều phát sinh tiêu dùng. Và tất nhiên, những tiêu dùng của đối tượng chưa tới tuổi lao động hoặc mất khả năng lao động sẽ dồn gánh nặng lên người lao động hiện hữu.

Cần nhớ rằng, mức tăng lương tối thiểu bảo đảm được mức sống tối thiểu dự kiến vào năm 2020 mới chỉ là khả năng. Và khả năng này đang bị “đe dọa” trước đề xuất tăng thuế VAT. Khi đó, không chỉ đơn thuần là mức tăng lương tối thiểu trừ cho 2% mức tăng thuế VAT mà có thể còn bị thâm lạm nhiều hơn vào đồng lương “còm” của người lao động. Bởi mức tăng lương tối thiểu trên thực tế là trên một đầu thu nhập, trong khi mức chi tiêu vì tăng thuế VAT lại trải rộng ở hàng trăm ngàn loại dịch vụ, hàng hóa trong đó có nhiều loại hàng hóa, dịch vụ cơ bản, thiết yếu, mỗi thứ đều vì tăng thuế VAT 2% mà có thể tăng giá.


Lương công nhân vốn chưa đủ sống nếu tăng thuế VAT sẽ tăng thêm gánh nặng cho công nhân. Ảnh: Lê Tuyết
Gánh nặng chồng gánh nặng lên người thu nhập thấp

Người có thu nhập thấp, người nghèo bị ảnh hưởng nhiều chứ không phải không bị ảnh hưởng bởi việc tăng thuế VAT như lời một thứ trưởng Bộ Tài chính. Thị trường Việt Nam cực kì nhạy cảm về giá, bất cứ một động thái nào về tăng thuế tăng phí cũng đều dẫn đến hệ lụy ngay lập tức tăng giá, và tất nhiên đối tượng bị tổn thương nhiều nhất như đã nói – người thu nhập thấp, người nghèo.

Trong một bài viết mới đây, tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh (Đại học Fulbright Việt Nam) đã có những phân tích dựa theo số liệu trong “Báo cáo điểm lại” của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam tháng 7.2014. Theo đó, 20% hộ giàu nhất Việt Nam có mức thu nhập trung bình cao hơn tới 8,5 lần so với 20% hộ nghèo nhất, nhưng mức đóng thuế VAT chỉ cao hơn chưa tới 4,5 lần, tính ra gánh nặng về thuế VAT của 20% hộ nghèo nhất cao gấp 1,9 lần so với 20% hộ giàu nhất.

Gánh nặng về thuế VAT đã cao hơn theo tỉ lệ, thì một khi tăng thuế, gánh nặng càng nặng gánh thêm nhiều lần. Những lí giải rằng nhiều mặt hàng thiết yếu, hàng hóa dịch vụ cơ bản không tăng thuế VAT sẽ giúp “nhẹ gánh” cho người nghèo chỉ là những lí giải ở bề mặt.

Bởi trên thực tế, không có loại hàng hóa, dịch vụ nào mà không có sự liên quan tới các loại hàng hóa hay dịch vụ khác. Đơn cử cân thịt, con cá hay mớ rau, muốn đến được tay người dùng thì cũng phải cần nhiều yếu tố đầu vào (xăng dầu của dịch vụ vận chuyển, tiền công lao động, dịch vụ đóng gói.v.v…) và nhiều tầng nấc trung gian. Đó chính là những ngách tăng giá mà nhiều khi chỉ chờ chực có lí do để tăng.

Và cũng trên thực tế, các dịch vụ và hàng hóa cơ bản thiết yếu thường nhạy cảm với việc tăng giá hơn những loại hàng hóa dịch vụ khác vì luôn có nhu cầu tiêu dùng cao và phổ quát, chính vì thế mà người có thu nhập thấp càng dễ bị ảnh hưởng và tổn thương hơn.

He he ...
Cứ cái gì phọt ra là phải nộp thuế nhá.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan: Tăng thuế VAT - VÌ AI THẾ?
Phạm Chi Lan - 08:44, 27/08/2017
TheLEADERBa chữ viết tắt VAT làm tôi chợt bật ra câu hỏi: Vì Ai (mà) Tăng thuế? Vì Ai Thế? Ở một đất nước mà Nhà nước khẳng định là “của dân, do dân, vì dân”, thì rút cuộc tăng thuế VAT lần này là do ai, vì ai?

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan.
Trong những ngày hè oi bức này, cái nóng về thời tiết cộng với một loạt chuyện người dân bị “móc túi” đang làm bao người thêm… bức xúc hơn. Chuyện tăng giá thuê đất ở một số nơi còn đang sôi sục, thì trạm thu phí Cai Lậy đã thổi bùng câu chuyện xấu xí về các dự án BOT trong giao thông lên, rồi hai cái chảo đó lại được tiếp lửa bằng đề án sửa 5 thứ thuế của Bộ Tài chính.

Không thể đề cập đến tất cả những chuyện đó, tôi chỉ muốn nói đến VAT- câu chuyện đang nóng nhất- trong bài viết nhỏ này. Ba chữ viết tắt VAT làm tôi chợt bật ra câu hỏi: Vì Ai (mà) Tăng thuế? Vì Ai Thế? Ở một đất nước mà Nhà nước khẳng định là “của dân, do dân, vì dân”, thì rút cuộc tăng thuế VAT lần này là do ai, vì ai?

Theo giấy mời hỏa tốc của Bộ Tài chính, sáng 19/8 vừa rồi, tôi đến dự cuộc họp ở bộ để cùng một số chuyên gia tài chính nghe bộ trình bày những ý tưởng cơ bản và góp ý cho dự án luật đang được Bộ hoàn tất để trình Chính phủ, rồi Chính phủ sẽ trình Quốc hội, để sửa đổi 5 luật thuế ở nước ta.

Vì không phải là chuyên gia tài chính, tôi chỉ phát biểu 3 ý kiến với bộ về cách làm dự án luật này. Tại cuộc họp đó do thời gian rất có hạn, tôi chỉ nói vắn tắt, dưới đây tôi xin làm rõ 3 ý kiến này.

Vấn đề thứ nhất, với mục tiêu “cơ cấu lại ngân sách nhà nước theo hướng bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô” theo Nghị quyết số 07-NQ/TƯ của Bộ Chính trị mà Chính phủ và Bộ Tài chính lấy làm căn cứ để sửa các luật thuế, thì sẽ hoàn toàn không đủ nếu chỉ tìm cách để tăng thu như tinh thần dự luật này.

Ngân sách nhà nước luôn bội chi, nợ công đang tăng rất cao, đe dọa an toàn tài chính quốc gia, điều đó ai cũng biết.

Nhưng muốn cân bằng ngân sách, giảm nợ công, trước hết và trên hết Nhà nước phải giảm mức chi thường xuyên đang quá cao, chiếm tới trên 70% chi ngân sách, và thực hiện tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN), chứ sao lại chỉ tính tăng thu thuế từ dân?

Nhà nước và DNNN đang quản lý và sử dụng những nguồn tài sản lớn nhất của đất nước. Tập trung nâng cao hiệu quả, chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát trong sử dụng các nguồn tài sản đó, cùng với cải cách và nâng cao hiệu quả của bộ máy nhà nước là những cách cơ bản nhất và hoàn toàn nằm trong tay nhà nước để cải thiện đầu tư, chi tiêu công. Đảng và Nhà nước đã có chủ trương tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu DNNN, cải cách bộ máy nhà nước, nhưng kết quả thực hiện còn rất hạn chế, vậy thì phải thực hiện bằng được những chủ trương đó.

Không đặt mạnh vấn đề trách nhiệm của Nhà nước trong việc giảm chi, mà chỉ tập trung tăng thu của dân để đảm bảo ngân sách thì không được, không công bằng với dân.

Vấn đề thứ hai, tôi tán thành cách làm một luật để sửa 5 luật về thuế. Với cách làm này, Bộ Tài chính và nhà nước có thể tính toán lại, so sánh giữa các loại thuế hiện hành để điều chỉnh sao cho chính sách thuế được hợp lý, hiệu quả hơn, đảm bảo các mục tiêu quan trọng nhất của chính sách thuế (là định hướng sản xuất và tiêu dùng, điều tiết thu nhập, tạo nguồn thu cho ngân sách).

Để đảm bảo chất lượng, khi làm luật này cần phải có báo cáo đánh giá tác động, được thực hiện một cách độc lập, khách quan, để làm rõ tác động kinh tế-xã hội của việc điều chỉnh thuế. Báo cáo đó phải làm rõ bốn vấn đề: Chi phí và lợi ích từ việc điều chỉnh 5 loại thuế; Ai được lợi, ai bị thua thiệt từ sự điều chỉnh này; Có cách nào tốt hơn để giải quyết vấn đề ngân sách so với tăng thuế không; Nếu vẫn cần điều chỉnh, thì điều chỉnh thế nào là tốt nhất cho tất cả các bên.

Nếu làm rõ 4 vấn đề này, tôi tin ta sẽ thấy:

Một là, chi phí cho tăng thuế là rất lớn, vì doanh nghiệp và người dân vốn đang chịu gánh nặng thuế, phí rất lớn rồi. Các điều tra cho thấy doanh nghiệp phải trả thuế, phí các loại lên tới khoảng 40% thu nhập của họ, còn người dân vừa phải chia sẻ gánh nặng đó cùng với doanh nghiệp (do doanh nghiệp sẽ tính vào giá thành và giá bán ra thị trường), vừa phải cõng bao nhiêu khoản nộp trực tiếp khác ngoài VAT. Hệ quả giảm sút sản xuất-kinh doanh của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân do thuế tăng chắc chắn sẽ tác động xấu tới tăng trưởng kinh tế và nguồn thu cả trong ngắn hạn và trung, dài hạn. Trong khi đó, lợi ích cho ngân sách do tăng thuế sẽ có, nhưng đồng thời sẽ có thể chỉ khiến các cơ quan nhà nước thêm… yên tâm tiếp tục xài tiền của dân, mà không có động lực cải cách để cải thiện hiệu quả chi tiêu, đầu tư công. Vậy là ngay với nhà nước đã “lợi bất cập hại”.

Hai là, Ai được lợi và ai bị thua thiệt khi tăng thuế? Người được lợi, như đã nói trên, rõ ràng là nhà nước, dù rằng “lợi bất cập hại” và cái lợi đó không bền vững do không nuôi dưỡng được nguồn thu. Người bị thua thiệt thì rất rõ là đông đảo người dân-“nạn nhân” trực tiếp nhất của tăng thuế VAT, và doanh nghiệp. Trong số người dân phải chịu hệ quả của tăng thuế VAT, thì người thu nhập thấp sẽ bị thua thiệt nặng nề nhất, vì tăng “chỉ” 2% thôi cũng đã là một mức tăng đáng kể so với thu nhập và chi tiêu của họ rồi.

Cũng cần nhớ tăng VAT là đánh trên tất cả những người tiêu dùng trong xã hội, kể cả người già và trẻ em đấy, vì bây giờ hầu như sản phẩm nào chẳng phải mua trên thị trường và chịu thuế VAT. Và đông đảo người lao động chưa kịp mừng do tăng lương cơ bản, thì đã lo giá hàng hóa các loại sẽ tăng lên, tiền tăng thêm chưa kịp vào túi đã bị móc có khi còn nhiều hơn.

Ba là, có cách nào tốt hơn để giải quyết vấn đề ngân sách so với tăng thuế không? Rõ ràng là có, như đã nêu ở ý thứ nhất. Vấn đề là các cơ quan và cán bộ nhà nước có muốn làm không, hay lại coi tiết giảm chi tiêu, đầu tư công là “tự lấy đá ghè chân mình”, nên thích “ghè chân thiên hạ” hơn.

Ngoài ra, giảm những ưu đãi dành cho DNNN, bớt mức miễn giảm thuế quá nhiều cho một số dự án FDI, tăng thuế đánh vào các dự án kinh doanh bất động sản hay khai thác khoáng sản siêu lợi nhuận, cải cách việc hành thu để chống gian lận, thất thoát, tham nhũng về thuế cũng là những cách tốt để tăng thu, mà tổng mức thu tăng lên từ những việc này rất có thể còn lớn hơn tăng thuế VAT như dự kiến.

Bốn là, điều chỉnh thế nào là tốt nhất cho tất cả các bên? Với VAT, tốt nhất là không tăng, bởi thuế đó đã đủ cao, đã đóng góp rất lớn (27%) cho ngân sach, và nhất là thuế đó gây thua thiệt cho đa số dân cư. Phần VAT nhà nước thu thêm chắc chắn không thể bù đắp được cho việc mất lòng dân đâu.

Vấn đề thứ ba, Bộ Tài chính có đưa ra lập luận tăng thuế VAT vì mức thuế thông thường 10% của ta thấp, chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Trong khi đó, có những thông lệ quốc tế khác sao ta không học: Bảo đảm quyền của người nộp thuế được tham vấn về chính sách thuế liên quan, được thông tin và giám sát thu-chi ngân sách để yên tâm rằng tiền thuế của họ được sử dụng hiệu quả, công bằng, hợp lý;

Nhà nước phải bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm giải trình về thu-chi ngân sách trước dân;

Phần lớn các nước có kinh tế-xã hội phát triển tốt đều có ngân sách được sử dụng hiệu quả, theo đó nhà nước với bộ máy gọn nhẹ, có năng lực và hiệu suất cao, chỉ tập trung đầu tư và tiến hành những công việc đúng với chức năng đích thực của mình, không “lấn sân” thị trường và xã hội;

Nền tảng kinh tế và mức thu nhập của dân cư các nước rất khác nhau và khác ta nên khó so sánh, chưa kể nếu chỉ so sánh với các nước có mức VAT cao hơn mà không so với các nước có mức VAT thấp hơn là không sòng phẳng;

Nguyên lý chung về điều tiết thu nhập trong chính sách thuế ở các nước là thu cao ở người giàu để bù đắp cho người nghèo, nhưng một số chính sách thuế ở nước ta lại đi ngược với nguyên lý đó.

Mong sao ba ý kiến trên của tôi, cùng biết bao ý kiến khác đã và đang được mọi người nêu lên sẽ được Bộ Tài chính, Chính phủ và Quốc hội xem xét, và câu hỏi "Tăng thuế VAT - Vì Ai Thế?" sẽ được trả lời trong luật thuế sắp sửa đổi.